Ayn\u0131 ortam ve \u015fartlarda yeti\u015filmedi\u011fi, ayn\u0131 k\u00fclt\u00fcr ve inanca sahip olunmad\u0131\u011f\u0131 i\u00e7in g\u00fcn\u00fcm\u00fczde, ebeveyn ve \u00e7ocuklar aras\u0131nda zaman zaman sorunlar \u00e7\u0131kmakta, kimileri \u00e7ok \u015fiddetli, kimileri daha az olan tart\u0131\u015fmalar ortaya \u00e7\u0131kmaktad\u0131r. \u00d6zellikle be\u015feri sistemlerin egemen oldu\u011fu toplumlarda bir\u00e7ok evlat, anne babas\u0131na tahamm\u00fcl etmeyerek ya onlar\u0131 katletmekte ya da bak\u0131m evlerinin k\u00f6\u015felerine atmaktad\u0131r.<\/p>\n

Ya\u015fl\u0131 bak\u0131m evlerine at\u0131l\u0131p orada ya\u015famaya mahk\u00fbm edilen bir\u00e7ok anne baba, i\u00e7ler ac\u0131s\u0131 bir halde ya\u015famaya, daha do\u011frusu s\u00fcr\u00fcnmeye \u00e7al\u0131\u015fmaktad\u0131rlar.<\/p>\n

Be\u015feri sistemlerin egemen oldu\u011fu toplumlarda, anne baba konusu, bir kangren halini alm\u0131\u015f, bir\u00e7ok evlat, anne babas\u0131na olmad\u0131k hakaretler yapmakta, baz\u0131 \u00e7ocuklar da anne babalar\u0131n\u0131, i\u015fkence ederek feci bir \u015fekilde \u00f6ld\u00fcrmektedir. Bu durum, toplumun, \u0130sl\u00e2mi de\u011ferlerden uzakla\u015fmas\u0131n\u0131n ve uzakla\u015ft\u0131r\u0131lmas\u0131n\u0131n ac\u0131 bir faturas\u0131d\u0131r.<\/p>\n

\u0130sl\u00e2m, her konuda oldu\u011fu gibi anne baba konusunda da M\u00fc\u2019minleri uyarmakta, onlara, anne baba konusunda neler yapacaklar\u0131n\u0131 \u00f6\u011f\u00fctlemektedir. \u0130sl\u00e2m\u2019\u0131n, anne baba ile ilgili kurallar\u0131, iman edenleri kesin bir \u015fekilde ba\u011flamaktad\u0131r.<\/p>\n

Y\u00fcce Allah (cc), Zat\u0131n\u0131 Bir\u2019leme ve Kendisine kulluk edilmesinden sonra \u00fczerinde durdu\u011fu en \u00f6nemli husus, anne baba hakk\u0131d\u0131r. Bu nedenle anne baba hakk\u0131, y\u00fcce Allah\u2019\u0131n hakk\u0131ndan hemen sonra gelmektedir. Bunun nedeni, y\u00fcce Allah\u2019\u0131n yaratt\u0131\u011f\u0131 kullar\u0131n\u0131n, yeti\u015fip b\u00fcy\u00fcmelerine anne babalar\u0131n vesile olmalar\u0131d\u0131r. Bunun i\u00e7in y\u00fcce Allah (cc), Kendi haklar\u0131ndan hemen sonra Anne baba hakk\u0131 konusunda kullar\u0131n\u0131 uyarmaktad\u0131r.<\/p>\n

Anne babaya iyi davranmak, onlara isyan etmemek iman\u0131n esaslar\u0131ndand\u0131r.<\/p>\n

Anne baba hakk\u0131n\u0131n \u00e7ok \u00f6nemli oldu\u011fu ve y\u00fcce Allah\u2019\u0131n haklar\u0131ndan hemen sonra geldi\u011fi ger\u00e7e\u011fi konusunda Kur\u2019an\u2019da, Hz. Yahya (as) ile Hz. \u0130sa (as)\u2019\u0131n \u00f6rneklikleri verilir.<\/p>\n

Y\u00fcce Allah\u2019\u0131n belirledi\u011fi \u00f6l\u00e7\u00fcler i\u00e7erisinde hareket etmek, ancak o Kur\u2019an\u2019a s\u0131ms\u0131k\u0131 sar\u0131lmakla ve hayat\u0131 onunla d\u00fczenlemekle m\u00fcmk\u00fcnd\u00fcr. Kur\u2019an\u2019a sar\u0131lanlara hikmet de verilecek ve onlar, Rab\u2019lerinin rahmeti ile takvaya ula\u015facaklard\u0131r.<\/p>\n

Hz. Yahya (as), Rabb\u2019inin g\u00f6nderdi\u011fi Kitaba sar\u0131ld\u0131\u011f\u0131 i\u00e7in \u00f6vg\u00fclere mazhar olmu\u015f, anne babas\u0131na ba\u015fkald\u0131ran bir zorba olmam\u0131\u015f ve Rabb\u2019i taraf\u0131ndan selamlanm\u0131\u015ft\u0131r.<\/p>\n

\u201cEy Yahya, Kitab\u0131 kuvvetle tut\u2019 (dedik) ve ona \u00e7ocuk iken hikmet, kat\u0131m\u0131zdan bir rahmet ve temizlik de verdik korunan oldu, ana babas\u0131na iyilik ediciydi, ba\u015fkald\u0131ran bir zorba de\u011fildi; do\u011fdu\u011fu g\u00fcn, \u00f6lece\u011fi g\u00fcn ve diri olarak kald\u0131r\u0131laca\u011f\u0131 g\u00fcn ona selam olsun!\u201d (Meryem, 12-14)<\/p>\n

Y\u00fcce Allah (cc), Hz. Yahya (as)\u2019a, Kitab\u2019\u0131 kuvvetle tutmas\u0131n\u0131 bildirmi\u015f, onun, anne ve babas\u0131na kar\u015f\u0131 iyilik edici bir evlat oldu\u011funu, onlara kar\u015f\u0131 zorba olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 \u00f6vm\u00fc\u015f, ona, \u201cSelam olsun\u201d diyerek onu y\u00fcceltmi\u015ftir. Bu y\u00fcceltme, Kitab\u2019a sar\u0131l\u0131p onun h\u00fck\u00fcmlerine g\u00f6re ya\u015fayan, anne babas\u0131na kar\u015f\u0131, Hz. Yahya (as) gibi hareket eden herkes i\u00e7in ge\u00e7erlidir.<\/p>\n

Y\u00fcce Allah (cc), Hz. \u0130sa (as)\u2019a da, kendisine kar\u015f\u0131 sorumluluklar\u0131n\u0131 hat\u0131rlatt\u0131ktan sonra annesine iyilik edici olmas\u0131n\u0131 ve ona kar\u015f\u0131 zorbal\u0131k yapmamas\u0131n\u0131 bildirmi\u015ftir.<\/p>\n

\u201c(\u0130sa): \u2018Ben Allah\u2019\u0131n kuluyum, (O) bana Kitab\u0131 verdi, beni peygamber yapt\u0131, beni bulundu\u011fum her yerde yararl\u0131 k\u0131ld\u0131, sa\u011f oldu\u011fum s\u00fcrece bana namaz k\u0131lmay\u0131, zek\u00e2t vermeyi emretti, beni anneme iyilik eder (k\u0131ld\u0131), ba\u015fkald\u0131ran bir zorba yapmad\u0131.\u201d (Meryem, 30-32)<\/p>\n

Evlad\u0131n, anne babaya kar\u015f\u0131 tutumunu, kendisine kar\u015f\u0131 tak\u0131n\u0131lm\u0131\u015f bir tutum gibi de\u011ferlendiren y\u00fcce Allah (cc), evlad\u0131n ebeveyne isyan\u0131n\u0131n zorbal\u0131k oldu\u011funu bildirmi\u015ftir.<\/p>\n

Y\u00fcce Allah (cc), yaln\u0131zca peygamberlerine de\u011fil, t\u00fcm insanlara, anne baba hakk\u0131na riayet etmelerini istemi\u015f, onlardan bu konuda s\u00f6z alm\u0131\u015ft\u0131r.<\/p>\n

\u201cBiz insana, ana babas\u0131na iyilik etmesini tavsiye ettik; anas\u0131 onu zahmetle ta\u015f\u0131d\u0131 ve zahmetle do\u011furdu, (karn\u0131nda) ta\u015f\u0131nmas\u0131 ile s\u00fctten kesilmesi otuz ay s\u00fcrd\u00fc, nih\u00e2yet g\u00fc\u00e7l\u00fc \u00e7a\u011f\u0131na erip k\u0131rk ya\u015f\u0131na var\u0131nca: \u2018Ya Rabbi, beni, bana ve anama, babama verdi\u011fin nimete \u015f\u00fckretme\u011fe, raz\u0131 olaca\u011f\u0131n yararl\u0131 i\u015fler yapma\u011fa sevk eyle, benim i\u00e7in z\u00fcrriyetim i\u00e7inde de sal\u00e2h\u0131 devam ettir, ben sana y\u00fcz tuttum ve ben M\u00fcsl\u00fcmanlardan\u0131m.\u2019 dedi.\u201d (Ahk\u00e2f, 15)<\/p>\n

Y\u00fcce Allah (cc), insanlara yapt\u0131\u011f\u0131 bu \u00e7a\u011fr\u0131y\u0131, Kitap ve Peygamber g\u00f6nderdi\u011fi her topluma yapm\u0131\u015f, onlar\u0131n, anne babalar\u0131na kar\u015f\u0131 sorumluluklar\u0131n\u0131 bildirmi\u015ftir.<\/p>\n

Y\u00fcce Allah\u2019\u0131, (anne) babadan daha \u00e7ok sevmek<\/p>\n

Ebeveyni sevmek, onlara itaat etmek, elbette \u00e7ok \u00f6nemli ve imani bir husustur; ancak
\n
y\u00fcce Allah (cc), sevilmeye ve itaat edilmeye, anne babadan \u00e7ok daha fazla hak sahibidir. Bu nedenle M\u00fc\u2019minler, y\u00fcce Allah\u2019\u0131n hakk\u0131n\u0131, her sevginin \u00fcst\u00fcnde tutar, O\u2019nun emirlerine her \u015feyden daha fazla sar\u0131l\u0131rlar.<\/p>\n

\u201cHac ibadetlerinizi bitirince babalar\u0131n\u0131z\u0131 and\u0131\u011f\u0131n\u0131z gibi hatta daha kuvvetli bir an\u0131\u015fla Allah\u2019\u0131 an\u0131n; insanlardan kimi \u2018Rabbimiz bize d\u00fcnyada ver\u2019 der; onun ahirette bir pay\u0131 yoktur.\u201d (Bakara, 200)<\/p>\n

\u201cDe ki: \u2018E\u011fer babalar\u0131n\u0131z, o\u011fullar\u0131n\u0131z, karde\u015fleriniz, e\u015fleriniz, h\u0131s\u0131m akraban\u0131z, kazand\u0131\u011f\u0131n\u0131z mallar, d\u00fc\u015fmesinden korktu\u011funuz ticaret, ho\u015fland\u0131\u011f\u0131n\u0131z konutlar, size Allah’tan, Rasul\u00fcnden ve O’nun yolunda cih\u00e2d etmekten daha sevgili ise o halde Allah emrini getirinceye kadar g\u00f6zetleyin! Allah, fas\u0131k toplulu\u011fu hidayete iletmez.\u201d (Tevbe, 24)<\/p>\n

Y\u00fcce Allah (cc), itaat edilmekte, sevilmekte, emirlerine tabi olunmakta elbette b\u00fct\u00fcn de\u011ferlerin \u00fczerindedir, hi\u00e7bir kimse ve hi\u00e7bir \u015fey, O\u2019nun dengi olamaz.<\/p>\n

Annenin, \u00e7ocuk \u00fczerindeki hakk\u0131 daha fazlad\u0131r<\/p>\n

Y\u00fcce Allah (cc), anne baba hakk\u0131na riayet edilmesini isterken, insan\u0131n yarat\u0131l\u0131\u015f\u0131na, annenin \u00e7ocu\u011fu do\u011furmak i\u00e7in katland\u0131\u011f\u0131 fedak\u00e2rl\u0131klara ve \u00e7ekti\u011fi zorluklara dikkatleri \u00e7eker. Bu zorluklar, annenin hamilelik ve do\u011fum s\u0131ras\u0131nda \u00e7ekti\u011fi s\u0131k\u0131nt\u0131lard\u0131r.<\/p>\n

\u201cBiz insan\u0131 zorluk aras\u0131nda yaratt\u0131k.\u201d (Beled, 4)<\/p>\n

Burada ifade edilen \u201czorluk aras\u0131nda yaratma\u201d elbette (h\u00e2\u015f\u00e2) y\u00fcce Allah (cc) i\u00e7in de\u011fil annenin, hamilelik ve do\u011fumda ya\u015fad\u0131\u011f\u0131 zorluklar, \u00e7ocu\u011fun b\u00fcy\u00fct\u00fclmesinde \u00e7ekti\u011fi her t\u00fcrl\u00fc s\u0131k\u0131nt\u0131lard\u0131r.<\/p>\n

\u201c\u2026sizi annelerinizin kar\u0131nlar\u0131nda \u00fc\u00e7 karanl\u0131k i\u00e7inde yaratmadan yaratmaya ge\u00e7irerek yaratmaktad\u0131r. \u0130\u015fte Rabbiniz Allah budur, m\u00fclk O’nundur, O’ndan ba\u015fka ilah yoktur; nas\u0131l \u00e7evriliyorsunuz!\u201d (Z\u00fcmer, 6)<\/p>\n

\u201c\u2026O sizi daha iyi bilir; gerek sizi topraktan in\u015fa etti\u011fi, gerek annelerinizin kar\u0131nlar\u0131nda bulundu\u011funuz zaman bi\u00e7im verdi\u011fi s\u0131rada; art\u0131k kendinizi \u00f6v\u00fcp y\u00fcceltmeyin, \u00e7\u00fcnk\u00fc O, korunan\u0131 daha iyi bilir.\u201d (Necm, 32)<\/p>\n

\u0130nsan\u0131 yaratan y\u00fcce Allah (cc), insan\u0131n \u015fekillenip v\u00fccut bulmas\u0131n\u0131 anne karn\u0131nda sa\u011flamaktad\u0131r. Bu nedenle annenin, insan\u0131n yarat\u0131l\u0131\u015f\u0131nda katk\u0131s\u0131 nedeniyle evlad\u0131 \u00fczerinde haklar\u0131 vard\u0131r.<\/p>\n

Anne baba de\u011ferlidirler<\/p>\n

Y\u00fcce Allah (cc), anne babaya de\u011fer vererek onlara ve do\u011furduklar\u0131na yemin etmektedir.<\/p>\n

\u201cVe (and olsun) do\u011furana ve do\u011furdu\u011funa!\u201d (Beled, 3)<\/p>\n

Ayette ge\u00e7en Valid, m\u00fczekker oldu\u011fundan, hem erkek hem de kad\u0131n ebeveyne i\u015faret etmektedir. \u00c7\u00fcnk\u00fc \u00e7ocu\u011fun olu\u015fumunda her ikisinin katk\u0131s\u0131 bulunmaktad\u0131r. Y\u00fcce Allah (cc), kad\u0131n ve erke\u011fin \u00e7ocu\u011fun olu\u015fumundaki katk\u0131lar\u0131n\u0131 \u015f\u00f6yle belirtir.<\/p>\n

\u201cO yaratt\u0131 iki \u00e7ifti erke\u011fi ve di\u015fiyi, at\u0131ld\u0131\u011f\u0131 zaman nutfe(sperm)den.\u201d (Necm, 45-46)<\/p>\n

M\u00fc\u2019minlerin, anne ve babalar\u0131na kar\u015f\u0131 davran\u0131\u015flar\u0131<\/p>\n

Evlad\u0131n, anne babaya h\u00fcrmet ve \u015f\u00fckran\u0131 Kendisine yap\u0131lacak \u015f\u00fck\u00fcrle beraber anan y\u00fcce Allah (cc), anne babaya kar\u015f\u0131 evlad\u0131n sorumlulu\u011funu hat\u0131rlatm\u0131\u015ft\u0131r. Ebeveynin, \u00e7ocuk \u00fczerinde bir\u00e7ok haklar\u0131 vard\u0131r ve evlad\u0131n ebeveyne isyan\u0131 ve nank\u00f6rl\u00fc\u011f\u00fc, y\u00fcce Allah\u2019a isyan ve nank\u00f6rl\u00fc\u011f\u00fc gibidir.<\/p>\n

\u201cBiz insana, ana babas\u0131n\u0131 tavsiye ettik, anas\u0131 onu zay\u0131fl\u0131k \u00fcst\u00fcne zay\u0131fl\u0131k \u00e7ekerek (karn\u0131nda) ta\u015f\u0131m\u0131\u015ft\u0131r; onun s\u00fctten kesilmesi de iki y\u0131l i\u00e7inde olmu\u015ftur. \u2018Bana ve anana-babana \u015f\u00fckret, d\u00f6n\u00fc\u015f banad\u0131r." (Lokman, 14)<\/p>\n

Y\u00fcce Allah (cc), evlatlar\u0131 \u00fczerinde haklar\u0131 bulunan ebeveynin haklar\u0131n\u0131 korumakta ve bu haklara nank\u00f6rl\u00fck yap\u0131lmas\u0131n\u0131, kesinlikle ba\u011f\u0131\u015flamayaca\u011f\u0131n\u0131 bildirmektedir.<\/p>\n

Toplum i\u00e7erisinde, m\u00fckemmel olan bir m\u00fc\u2019min, elbette kendi ailesi i\u00e7inde \u00e7ok daha iyi ve m\u00fckemmel olacakt\u0131r. \u0130nsanlara iyilik yapan M\u00fc\u2019minler, kendileri \u00fczerinde en b\u00fcy\u00fck Hakka sahip olan anne ve babalar\u0131na \u00e7ok daha fazla iyilikte bulunmakla m\u00fckelleftir. Bu m\u00fckellefiyet, imani bir gereklilik, m\u00fc\u2019min olman\u0131n gere\u011fidir.<\/p>\n

Y\u00fcce Allah (cc), ebeveyne kar\u015f\u0131 g\u00f6sterilecek tavr\u0131n, Kendisine kar\u015f\u0131 g\u00f6sterilece\u011fini bildirmi\u015ftir. Bu buyruk, anne babalar\u0131 onurland\u0131rm\u0131\u015f, \u00e7ocuklar\u0131 da, ebeveyne kar\u015f\u0131 dikkatli olma konusunda uyarm\u0131\u015f, onlara g\u00f6sterilecek isyan\u0131n kendisine kar\u015f\u0131 g\u00f6sterilmi\u015f olaca\u011f\u0131n\u0131 \u2018Bana ve anana-babana \u015f\u00fckret\u2019 emrinin mefhumu muhalifinde a\u00e7\u0131k\u00e7a g\u00f6r\u00fclmektedir.<\/p>\n

M\u00fc\u2019minler, anne babalar\u0131n\u0131n kendi \u00fczerlerindeki emeklerini ve haklar\u0131n\u0131, onlar\u0131n nice zahmetler \u00e7ekerek kendilerini yeti\u015ftirdiklerini bilirler. Bu nedenle kendileri g\u00fc\u00e7l\u00fc \u00e7a\u011flar\u0131na erdikten sonra ayn\u0131 \u015fefkat ve sevgi ile ebeveynlerini korur g\u00f6zetir, onlar i\u00e7in hay\u0131r dualar ederler.<\/p>\n

Anne babaya \u015fefkatli davranmak<\/p>\n

Her \u00e7ocuk, anne babas\u0131na sevgi ve \u015fefkat g\u00f6stermek, onlara yard\u0131mc\u0131 olup itaat etmekle m\u00fckelleftir. Anne baba, \u00e7ocuklar\u0131n\u0131 sevgi ve \u015fefkatle b\u00fcy\u00fct\u00fcp yeti\u015ftirdikleri gibi, \u00e7ocuklar da onlara kar\u015f\u0131 ayn\u0131 duygularla hareket etmelidir. \u00d6zellikle ya\u015flanan anne babalar, \u00e7ok hassas ve k\u0131r\u0131lgan olurlar ve adeta \u00e7ocukla\u015f\u0131rlar. \u0130\u015fte bu durumda \u00e7ocuklar\u0131n\u0131 sevgi ve \u015fefkatlerine \u00e7ok daha fazla muhta\u00e7t\u0131rlar.<\/p>\n

\u201cAllah sizi yaratt\u0131, sonra \u00f6ld\u00fcr\u00fcr; i\u00e7inizden kimi de \u00f6mr\u00fcn en acizine itilir ki, biraz bilgiden sonra hi\u00e7bir \u015feyi bilmez olur; do\u011frusu Allah bilendir, k\u00e2dirdir.\u201d (Nahl, 70)<\/p>\n

\u201c\u2026\u0130\u00e7inizden kimi (\u00e7ocukken) \u00f6ld\u00fcr\u00fcl\u00fcr, kiminiz de \u00f6mr\u00fcn en d\u00fc\u015fk\u00fcn \u00e7a\u011f\u0131na d\u00f6nd\u00fcr\u00fcl\u00fcr de bilirken bir \u015fey bilmez hale gelir\u2026\u201d (Hac, 5)<\/p>\n

Yarat\u0131l\u0131\u015f\u0131 ba\u015fa\u015fa\u011f\u0131 d\u00f6nd\u00fcr\u00fclen ya\u015fl\u0131lar, bir d\u00f6nemden sonra adeta \u00e7ocukla\u015f\u0131r, \u00e7ocuk gibi duygulara sahip olurlar. \u0130\u015fte bu durumda \u00e7ocuklara d\u00fc\u015fen sorumluluk, anne babalar\u0131na, t\u0131pk\u0131 \u00e7ocuklar\u0131na bakt\u0131klar\u0131 gibi bakmak, onlara o duygularla yakla\u015fmak, s\u00f6z ve isteklerinden dolay\u0131 onlara k\u0131r\u0131c\u0131 davranmamakt\u0131r.<\/p>\n

\u201cRabbin, yaln\u0131z kendisine tapman\u0131z\u0131 ve ebeveyne iyilik etmenizi emretti; ikisinden birisi yahut her ikisi, senin yan\u0131nda ihtiyarl\u0131k \u00e7a\u011f\u0131na ula\u015f\u0131rsa sak\u0131n onlara \u2018\u00d6f\u2019 deme, onlar\u0131 azarlama; onlara g\u00fczel s\u00f6z s\u00f6yle, onlara ac\u0131madan dolay\u0131, tevazu kanad\u0131n\u0131 indir ve: \u2018Ey Rabb\u2019im, beni k\u00fc\u00e7\u00fckken nas\u0131l yeti\u015ftirdilerse sen de bunlara ac\u0131\u2019 de.\u201d (\u0130sra, 23-24)<\/p>\n

Anne baba, ya\u015flan\u0131p yard\u0131ma muhta\u00e7 duruma d\u00fc\u015ft\u00fcklerinde, onlara kar\u015f\u0131 daha dikkatli olunmas\u0131n\u0131 bildiren y\u00fcce Allah (cc), hi\u00e7bir \u015fekilde onlar\u0131n azarlanmamas\u0131n\u0131 ve onlara \u201c\u00d6f\u201d bile denilmemesini istemektedir.<\/p>\n

Ya\u015fl\u0131l\u0131k, insan\u0131 fiziksel olarak baz\u0131 \u015feyleri yapmaya muktedir k\u0131lmad\u0131\u011f\u0131 gibi, zihinsel olarak da eksikliklere neden olur. Bu nedenle ya\u015flanan anne babalar\u0131n, bedensel ihtiya\u00e7lar\u0131 kadar, psikolojik ihtiya\u00e7lar\u0131 da vard\u0131r. Bu ihtiya\u00e7lar\u0131 yeterince giderilmedi\u011fi zaman kimi ya\u015fl\u0131lar, huysuzlan\u0131r, k\u0131zar, zaman zaman ba\u011f\u0131r\u0131r \u00e7a\u011f\u0131r\u0131rlar.<\/p>\n

Ya\u015fl\u0131 kimseler, kenara itildiklerini d\u00fc\u015f\u00fcnerek dikkatleri \u00fczerlerine \u00e7ekmek i\u00e7in kimi zaman s\u00fcrekli konu\u015fur, psikolojik ihtiya\u00e7lar\u0131n\u0131 gidermeye \u00e7al\u0131\u015f\u0131rlar. \u0130\u015fte bu durumda bulunan ebeveyn ile \u00e7ocuklar, bir psikolog, bir doktor gibi konu\u015fmal\u0131, onlar\u0131 dinlemeli ve s\u0131k\u0131nt\u0131 duymamal\u0131, \u201cOf, \u00e7ok konu\u015fuyorsun\u201d gibi kaba ve k\u0131r\u0131c\u0131 s\u00f6zler kullanmamal\u0131d\u0131rlar.<\/p>\n

Anne baba, nas\u0131l ki, gece g\u00fcnd\u00fcz dinlenmeden, bir an olsun \u201c\u00d6f\u201d demeden, sab\u0131rla, \u015fefkat, sevgi, co\u015fku ve i\u015ftiyakla kendilerini yeti\u015ftirip b\u00fcy\u00fctt\u00fclerse M\u00fc\u2019minler de, ayn\u0131 \u015fekilde hareket edip onlara kar\u015f\u0131 evlatl\u0131k g\u00f6revlerini, hi\u00e7bir s\u0131k\u0131nt\u0131 duymadan yerine getirmelidirler. \u00c7\u00fcnk\u00fc onlar, Rab\u2019lerinin buyruklar\u0131na iman eden salih kimselerdir.<\/p>\n

Anne babaya dua etmek, \u00e7ocuklar\u0131n g\u00f6revidir<\/p>\n

Anne baban\u0131n, evlatlar\u0131 \u00fczerindeki bir haklar\u0131 da, \u00e7ocuklar\u0131n\u0131n onlar i\u00e7in dua etmeleri, Rab\u2019lerinden ma\u011ffiret dilemeleridir. Kur\u2019an\u2019da, rasullerin, anne babalar\u0131 i\u00e7in dua ettikleri \u00f6rnek verilmektedir.<\/p>\n

\u201c(S\u00fcleyman) o(kar\u0131nca)n\u0131n s\u00f6z\u00fcne g\u00fcl\u00fcmseyerek dedi: \u2018Rabbim, bana ve anama, babama l\u00fctfetti\u011fin nimete \u015f\u00fckretmemi, senin be\u011fenece\u011fin faydal\u0131 bir i\u015f yapmam\u0131 g\u00f6nl\u00fcme ilham eyle ve rahmetinle beni iyi kullar\u0131n\u0131n aras\u0131na sok." (Neml, 19)<\/p>\n

\u201c(Nuh), Rabbim beni, babam\u0131-anam\u0131, inanarak evime gireni, inanan erkek ve kad\u0131nlar\u0131 ba\u011f\u0131\u015fla; zalimlerin de sadece hel\u00e2kini art\u0131r." (Nuh, 28)<\/p>\n

Peygamberler, anne babalar\u0131 i\u00e7in dua etmi\u015fler, onlar i\u00e7in ma\u011ffiret dilemi\u015flerdir. Y\u00fcce Allah (cc), anne babalar\u0131na dua edenlerin, iyi kimseler olduklar\u0131n\u0131 bildirmi\u015f ve onlar\u0131, cennetle m\u00fcjdelemi\u015ftir.<\/p>\n

\u201c(\u0130brahim), Rabbimiz, hesab\u0131n g\u00f6r\u00fclece\u011fi g\u00fcn beni, anam\u0131-babam\u0131 ve M\u00fc\u2019minleri ba\u011f\u0131\u015fla!\u201d (\u0130brahim, 41)<\/p>\n

\u201cOnlar \u00f6yle ki\u015filerdir ki, yapt\u0131klar\u0131n\u0131n en iyisini onlardan kabul ederiz ve onlar\u0131n k\u00f6t\u00fcl\u00fcklerinden ge\u00e7eriz, cennet halk\u0131 aras\u0131ndad\u0131rlar. Bu, kendilerine s\u00f6ylenen do\u011fru s\u00f6zd\u00fcr.\u201d (Ahk\u00e2f, 16)<\/p>\n

M\u00fcsl\u00fcman olmayan, m\u00fc\u015frik anne babalar i\u00e7in de dua edilir<\/p>\n

Kur\u2019an, Risalet tarihinde ebeveyn ve evlat ili\u015fkileri ile ilgili bir\u00e7ok \u00f6rnek verir; Hz. \u0130brahim (as)\u2019\u0131n m\u00fc\u015frik babas\u0131na kar\u015f\u0131 tutumunu ve babas\u0131 i\u00e7in dua etti\u011fini bildirir. Hz. \u0130brahim (as), babas\u0131n\u0131n bir m\u00fc\u015frik oldu\u011funu bildi\u011fi halde onun i\u00e7in dua etmi\u015ftir.<\/p>\n

\u201c(\u0130brahim): \u2018Sel\u00e2m sana, senin i\u00e7in Rabbimden ma\u011ffiret dileyece\u011fim, \u00e7\u00fcnk\u00fc O, bana \u00e7ok l\u00fctufk\u00e2rd\u0131r\u2019 dedi." (Meryem, 47)<\/p>\n

\u201c(\u0130brahim), babam\u0131 da ba\u011f\u0131\u015fla, \u00e7\u00fcnk\u00fc o, sap\u0131klardand\u0131r.\u201d (\u015euara, 86)<\/p>\n

Hz. \u0130brahim (as)\u2019\u0131n, babas\u0131 i\u00e7in yapt\u0131\u011f\u0131 bu dualar, m\u00fc\u015frik anne babalar i\u00e7in dua edilebilece\u011fini g\u00f6stermektedir Y\u00fcce Allah (cc), Hz. \u0130brahim (as)\u2019\u0131n, putperest ve m\u00fc\u015frik olan babas\u0131na, dua etmesini k\u0131namaz ve bunu Kur\u2019an\u2019da zikreder; ancak ger\u00e7ekten Allah d\u00fc\u015fman\u0131 olduklar\u0131 belli olduktan sonra anne baba i\u00e7in kesinlikle dua edilmez.<\/p>\n

Allah d\u00fc\u015fman\u0131 olduklar\u0131 belli olan anne babaya dua edilmez<\/p>\n

M\u00fc\u015frik ebeveyn i\u00e7in dua edilebilece\u011fini, Hz. \u0130brahim (as)\u2019\u0131n \u00f6rnekli\u011fi ile bildiren y\u00fcce Allah (cc), ancak anne babaya yap\u0131lacak duan\u0131n da s\u0131n\u0131rs\u0131z olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131, Allah d\u00fc\u015fman\u0131 olduklar\u0131 anla\u015f\u0131ld\u0131ktan sonra onlara dua edilmeyece\u011fini, yine Hz. \u0130brahim (as)\u2019\u0131n durumunu vererek a\u00e7\u0131klar.<\/p>\n

\u201c\u2026Yaln\u0131z \u0130brahim\u2019in babas\u0131na: \u2018Senin i\u00e7in ma\u011ffiret dileyece\u011fim, fakat Allah’tan gelecek bir \u015feyi senden savamam\u2019 demesi hari\u00e7. \u2018Rabbimiz, sana dayand\u0131k, sana y\u00f6neldik, d\u00f6n\u00fc\u015f sanad\u0131r!" (M\u00fcmtehine, 4)<\/p>\n

\u201c\u0130brahim’in babas\u0131 i\u00e7in ma\u011ffiret dilemesi, sadece ona verdi\u011fi bir s\u00f6zden \u00f6t\u00fcr\u00fc idi; fakat onun, bir Allah d\u00fc\u015fman\u0131 oldu\u011fu kendisine belli olunca ondan uzak durdu. \u0130brahim, ger\u00e7ekten \u00e7ok i\u00e7li ve yumu\u015fak huylu idi.\u201d (Tevbe, 114)<\/p>\n

Hz. \u0130brahim (as), babas\u0131 i\u00e7in yapt\u0131\u011f\u0131 dua nedeniyle uyar\u0131l\u0131p k\u0131nanmamakta, onun, kendisinin babas\u0131ndan y\u00fcz\u00e7evirdi\u011fi bildirilmektedir. Oysa Hz. Nuh (as), o\u011flu i\u00e7in dua etmesi nedeniyle \u015fiddetli bir \u015fekilde uyar\u0131lm\u0131\u015f cahillerden olmamas\u0131 tavsiye edilmi\u015ftir.<\/p>\n

\u201cNuh Rabbine seslendi: \u2018Rabbim, dedi, o\u011flum benim ailemdendir; Senin s\u00f6z\u00fcn elbette hakt\u0131r ve sen h\u00e2kimlerin h\u00e2kimisin! (Rabbi): \u2018Ey Nuh, o senin ailenden de\u011fildir; o, yaramaz i\u015f yapt\u0131, bilmedi\u011fin bir \u015feyi benden isteme, sana cahillerden olmaman\u0131 \u00f6\u011f\u00fctlerim\u2019 dedi.\u201d (Hud, 45-46)<\/p>\n

Ayetlerde, ebeveyn ink\u00e2rc\u0131 da olsa, aileden kabul edilirken, ink\u00e2rc\u0131 evlatlar\u0131n, aileden olmad\u0131klar\u0131 bildirilmektedir. Bunun elbette bir\u00e7ok hikmeti vard\u0131r; \u00f6ncelikle evlad\u0131n, anne baba \u00fczerinde herhangi bir hakk\u0131 bulunmamaktad\u0131r, oysa anne baban\u0131n \u00e7ocuklar\u0131 \u00fczerinde, yukar\u0131da da belirtildi\u011fi \u00fczere, bir\u00e7ok haklar\u0131 vard\u0131r.<\/p>\n

Y\u00fcce Allah (cc), ta\u011futi sistemleri destekleyerek Kendisine d\u00fc\u015fmanl\u0131k yapan anne babalara ve yak\u0131nlara dua edilmeyece\u011fini kesin bir \u015fekilde bildirmi\u015f, M\u00fc\u2019minleri bu konuda uyarm\u0131\u015ft\u0131r.<\/p>\n

\u201cAkraba bile olsalar, cehennem halk\u0131 olduklar\u0131 belli olduktan sonra m\u00fc\u015frikler i\u00e7in ma\u011ffiret dilemek; ne peygamberin ne de inananlar\u0131n yapaca\u011f\u0131 bir i\u015f de\u011fildir.\u201d (Tevbe, 113)<\/p>\n

Bunun nedeni, ta\u011futi sistemlerin y\u00fcce Allah\u2019a sava\u015f a\u00e7malar\u0131, onlara destek olanlar\u0131n da, bu sava\u015fta ta\u011futi sistemlerin saf\u0131nda yer almalar\u0131d\u0131r. Ta\u011futi sistemleri desteklemek, onlarla beraber y\u00fcce Allah\u2019a kar\u015f\u0131 sava\u015fmakt\u0131r. Bu nedenle onlar, cehennem halk\u0131 olmu\u015flard\u0131r ki, cehennem halk\u0131 olduklar\u0131 belli olanlar i\u00e7in dua edilmez.<\/p>\n

\u201c\u0130man edenler, Allah yolunda sava\u015f\u0131rlar, k\u00e2firler de ta\u011fut yolunda sava\u015f\u0131rlar; o halde \u015feytan\u0131n dostlar\u0131yla sava\u015f\u0131n, \u00e7\u00fcnk\u00fc \u015feytan\u0131n hilesi zay\u0131ft\u0131r.\u201d (Nisa, 76)<\/p>\n

Anne babaya isyan eden, Rabb\u2019ine de isyan eder<\/p>\n

Anne babaya itaat etmek, onlara iyi davranmak y\u00fcce Allah\u2019\u0131n, kullar\u0131na bir emri oldu\u011fundan bu emre uyup anne babalar\u0131n\u0131 ho\u015f tutanlar, Kitab\u2019a sar\u0131lm\u0131\u015f, Rab\u2019lerini raz\u0131 etmi\u015fler, Rab\u2019lerinin bu emrine ayk\u0131r\u0131 hareket edenler ise, y\u00fcce Allah\u2019a isyan etmi\u015flerdir.<\/p>\n

Anne babaya kar\u015f\u0131 s\u0131k\u0131nt\u0131 duyup onlar\u0131 azarlayarak isyan etmek, ger\u00e7ekten M\u00fc\u2019min olan kimselerin yapamayacaklar\u0131 bir \u015feydir. M\u00fc\u2019minler, m\u00fc\u015frik, materyalist ve \u00e7\u0131karc\u0131 kimseler gibi, ayaklar\u0131 \u00fczerine dikilip i\u015f g\u00fc\u00e7 sahibi olduktan sonra anne babalar\u0131n\u0131 bir kenara at\u0131p ya\u015fland\u0131klar\u0131nda onlar\u0131 ya\u015fl\u0131 bak\u0131mevlerinin k\u00f6\u015felerine terk etmezler.<\/p>\n

\u201cFakat o kimse ki anas\u0131na, babas\u0131na: \u2018\u00d6f\u2019 size, benden \u00f6nce nice nesiller gelip ge\u00e7mi\u015f iken siz benim (diriltilip) \u00e7\u0131kar\u0131laca\u011f\u0131m\u0131 m\u0131 bana vadediyorsunuz!\u2019 dedi. Onlarsa Allah’a s\u0131\u011f\u0131narak: \u2018Yaz\u0131k sana, iman et; Allah’\u0131n s\u00f6z\u00fc ger\u00e7ektir\u2019 dediler. O: \u2018Bu, eskilerin masallar\u0131ndan ba\u015fka bir \u015fey de\u011fildir\u2019 dedi. \u0130\u015fte onlar, kendilerine (azap) s\u00f6z(\u00fc) gerekli olmu\u015f kimselerdir; kendilerinden \u00f6nce ge\u00e7en cin ve insan topluluklar\u0131 aras\u0131nda (cehennemde) bulunacaklard\u0131r, ger\u00e7ekten onlar, ziyana u\u011frayanlard\u0131r.\u201d (Ahk\u00e2f, 17-18)<\/p>\n

Ebeveyne itaat eden evlatlar\u0131 \u00f6v\u00fcp salihlerden olduklar\u0131n\u0131 bildiren, anne babaya te\u015fekk\u00fcr\u00fc Kendi Zat\u0131na \u015f\u00fck\u00fcr ile beraber anan, ebeveyne kar\u015f\u0131 nank\u00f6rl\u00fc\u011f\u00fc Zat\u0131na kar\u015f\u0131 nank\u00f6rl\u00fck olarak bildiren y\u00fcce Allah (cc), ebeveynine isyan eden evlatlar\u0131 da Kendisine isyan etmi\u015f gibi de\u011ferlendirmi\u015f, onlar\u0131n, cezaland\u0131r\u0131lacaklar\u0131n\u0131 bildirmi\u015ftir.<\/p>\n

\u201cDe ki: \u2018Gelin, Rabbinizin size haram k\u0131ld\u0131\u011f\u0131 \u015feyleri okuyay\u0131m; O’na hi\u00e7bir \u015feyi ortak ko\u015fmay\u0131n, ana babaya iyilik edin, fakirlik korkusuyla \u00e7ocuklar\u0131n\u0131z\u0131 \u00f6ld\u00fcrmeyin; sizi de onlar\u0131 da biz besliyoruz. Fuhu\u015flar\u0131n a\u00e7\u0131\u011f\u0131na da, kapal\u0131s\u0131na da yakla\u015fmay\u0131n ve haks\u0131z yere Allah\u2019\u0131n yasaklad\u0131\u011f\u0131 cana k\u0131ymay\u0131n; d\u00fc\u015f\u00fcnesiniz diye Allah size bunlar\u0131 tavsiye etti.\u201d (En\u2019am, 151)<\/p>\n

Dikkat edilirse, y\u00fcce Allah\u2019a ortak ko\u015fmay\u0131n ifadesinden hemen sonra ana baba konusu gelmektedir.<\/p>\n

Anne babaya, itaat esast\u0131r<\/p>\n

Y\u00fcce Allah (cc), anne babaya itaati esas kabul etmi\u015f, ancak bunun s\u0131n\u0131r\u0131n\u0131n, Kendisine isyan\u0131n emredilmesi noktas\u0131na kadar oldu\u011funu bildirmi\u015ftir.<\/p>\n

\u201cE\u011fer onlar seni, hakk\u0131nda bilgin olmayan bir \u015feyi Bana ortak ko\u015fman i\u00e7in zorlarlarsa, onlara itaat etme, onlarla d\u00fcnya da iyi ge\u00e7in ve bana y\u00f6nelen kimsenin yoluna uy; sonra d\u00f6n\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcz banad\u0131r; size yapt\u0131klar\u0131n\u0131z\u0131 haber verece\u011fim\u2019 (dedik).\u201d (Lokman, 15)<\/p>\n

D\u00fcnya i\u015flerinde, anne babaya itaat esast\u0131r; ancak y\u00fcce Allah\u2019a \u015firki emretmeleri halinde o konuda itaat edilmez; d\u00fcnyevi konularda ve y\u00fcce Allah\u2019\u0131n emirlerinin hat\u0131rlat\u0131lmas\u0131 durumunda onlara itaat esast\u0131r.<\/p>\n

\u201c(\u00c7ocuk) onun yan\u0131nda ko\u015fma \u00e7a\u011f\u0131na eri\u015fince (\u0130brahim): \u2018Yavrum, ben uykuda g\u00f6r\u00fcyorum ki ben seni kesiyorum; d\u00fc\u015f\u00fcn, ne dersin?\u2019 dedi. (\u00c7ocuk): \u2018Babac\u0131\u011f\u0131m, sana emredileni yap, in\u015faAllah beni sabredenlerden bulacaks\u0131n\u2019 dedi. \u0130kisi de b\u00f6ylece teslim olup \u00e7ocu\u011fu aln\u0131 \u00fczerine y\u0131k\u0131nca Biz ona: \u2018\u0130brahim\u2019 diye seslendik.\u201d (Saffat, 102-104)<\/p>\n

Hz. Yakup (as), \u00e7ocuklar\u0131n\u0131 M\u0131s\u0131r\u2019a g\u00f6nderirken onlara, neler yapacaklar\u0131n\u0131 s\u00f6ylemi\u015f ve onlar da, babalar\u0131n\u0131n iste\u011fi do\u011frultusunda hareket etmi\u015flerdir.<\/p>\n

\u201c(Yakup), o\u011fullar\u0131m, (M\u0131s\u0131r’a) bir kap\u0131dan girmeyin, ayr\u0131 ayr\u0131 kap\u0131lardan girin; ben, Allah’tan gelecek hi\u00e7bir \u015feyi sizden savamam, h\u00fck\u00fcm, yaln\u0131z Allah\u2019\u0131nd\u0131r, ben O’na tevekk\u00fcl ettim, tevekk\u00fcl edenler de O’na tevekk\u00fcl etsinler!\u2019 dedi.<\/p>\n

Babalar\u0131n\u0131n emretti\u011fi yerden (M\u0131s\u0131r’a) girdiler; (ger\u00e7i) bu, Allah’tan gelecek hi\u00e7bir \u015feyi onlardan savamazd\u0131, ama sadece Yakup, i\u00e7indeki bir dile\u011fi s\u00f6ylemi\u015fti. O, kendisine \u00f6\u011fretti\u011fimizden \u00f6t\u00fcr\u00fc bilgi s\u00e2hibi idi, fakat insanlar\u0131n \u00e7o\u011fu bilmezler.\u201d (Yusuf, 67-68)<\/p>\n

Babalar\u0131na itaat edenler, elbette Rab\u2019lerini raz\u0131 edebilirler ve ba\u015far\u0131ya ula\u015fabilirler; \u00e7\u00fcnk\u00fc hi\u00e7bir baba, evlatlar\u0131n\u0131n k\u00f6t\u00fcl\u00fc\u011f\u00fcn\u00fc, s\u0131k\u0131nt\u0131 \u00e7ekmelerini istemez.<\/p>\n

Anne babaya, Allah\u2019a \u015firki emretmeleri halinde, o konuda itaat edilmez<\/p>\n

Y\u00fcce Allah (cc), kullar\u0131n\u0131n iradeleri ile ne kadar \u00f6zg\u00fcr olduklar\u0131n\u0131 bildirmi\u015f, Kendisine yap\u0131lacak kullukta da kullar\u0131n\u0131 tamamen serbest b\u0131rakmam\u0131\u015f, yap\u0131lacak ibadetleri zamanla s\u0131n\u0131rlam\u0131\u015f, bunun d\u0131\u015f\u0131ndaki her \u015feyin haddi a\u015fmak oldu\u011funu bildirmi\u015ftir. Nitekim sabaha kadar namaz k\u0131lan, her g\u00fcn oru\u00e7 tutan \u00fc\u00e7 ki\u015fiyi, Rasulullah (as) uyarm\u0131\u015f, b\u00f6yle yapmamalar\u0131n\u0131 kendilerine s\u00f6ylemi\u015ftir.<\/p>\n

Y\u00fcce Allah (cc), ebeveynin, M\u00fcsl\u00fcman olup olmamas\u0131na bakmaks\u0131z\u0131n, onlarla iyi ge\u00e7inilmesini, onlara, \u201c\u00d6f\u201d bile denilmemesini istemi\u015f, ancak tek bir konuda onlara itaat etmeyi yasaklam\u0131\u015ft\u0131r; o da, ebeveynin Allah\u2019a e\u015f ko\u015fulmas\u0131n\u0131 istemeleridir.<\/p>\n

\u201cBiz insana ana babas\u0131na iyilik etmeyi tavsiye ettik; e\u011fer onlar seni, hakk\u0131nda hi\u00e7bir bilgin olmayan bir \u015feyi bana ortak ko\u015fman i\u00e7in zorlarlarsa (bu hususta) onlara itaat etme; d\u00f6n\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcz banad\u0131r, o zaman size yapt\u0131klar\u0131n\u0131z\u0131 haber veririm; iman edip salih i\u015fler yapanlar\u0131, salihler aras\u0131na sokar\u0131z.\u201d (Ankebut, 8-9)<\/p>\n

Ayetlerden de a\u00e7\u0131k\u00e7a anla\u015f\u0131laca\u011f\u0131 \u00fczere, y\u00fcce Allah\u2019\u0131n hakk\u0131 olan konular d\u0131\u015f\u0131nda d\u00fcnyevi her hususta \u00e7ocuklar\u0131n, anne babalar\u0131na itaat etmeleri esast\u0131r.<\/p>\n

\u201cBana ortak ko\u015fman i\u00e7in zorlarlarsa, onlara itaat etme\u201d h\u00fckm\u00fc, ebeveyne itaatin s\u0131n\u0131r\u0131, M\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n k\u0131rm\u0131z\u0131\u00e7izgileridir. Ancak bu konudaki itaat etmeme de, anne babaya sayg\u0131s\u0131zca hakaret yapmak, onlara a\u011f\u0131r ve incitici s\u00f6zler s\u00f6ylemek de\u011fil, en g\u00fczel bir \u015fekilde onlar\u0131 uyarmak ve onlara y\u00fcce Allah\u2019\u0131n h\u00fck\u00fcmlerini hat\u0131rlatmakt\u0131r.<\/p>\n

Rasulullah (as) d\u00f6neminde, Sa\u2019d bin Malik (r.anh), annesini \u00e7ok seven ve onu hi\u00e7bir \u015fekilde k\u0131rmayan birisiydi; ancak anne babas\u0131n\u0131n haberi olmadan M\u00fcsl\u00fcman olmu\u015ftu. Bir g\u00fcn annesi Sad\u2019\u0131n M\u00fcsl\u00fcman oldu\u011funu duyar ve ona \u015f\u00f6yle s\u00f6yler.<\/p>\n

\u201cEy Sa\u2019d, senin uydurdu\u011funu g\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fcm bu \u015fey nedir? Ya sen bu dinini b\u0131rakacaks\u0131n ya da \u00f6l\u00fcnceye kadar yemeyece\u011fim, i\u00e7meyece\u011fim de benim y\u00fcz\u00fcmden seni ay\u0131play\u0131p \u2018Annesinin katili diyecekler\u2019 dedi.<\/p>\n

Sa\u2019d, \u201cEy anneci\u011fim, yapma; \u015f\u00fcphesiz ben \u015fu dinimi, hi\u00e7bir \u015fey i\u00e7in b\u0131rakacak de\u011filim.\u201d<\/p>\n

Sa\u2019d\u2019\u0131n annesi, bir g\u00fcn bir gece ge\u00e7mesine ra\u011fmen hi\u00e7bir \u015fey yemeyip \u0131st\u0131rap i\u00e7erisinde sabahlar; ikinci g\u00fcn de bir \u015fey yemeyerek sabahlayan annesinin \u0131st\u0131rab\u0131n\u0131n \u015fiddetlendi\u011fini g\u00f6ren Sa\u2019d:<\/p>\n

\u201cEy anneci\u011fim, biliyorsun, Allah\u2019a yemin ederim ki, senin y\u00fcz nefsin olsa ve birer birer \u00e7\u0131ksa, ben yine de bu dinimi hi\u00e7bir \u015fey i\u00e7in b\u0131rakacak de\u011filim, dilersen ye, dilersen yeme\u201d der. Bu kararl\u0131 tav\u0131r \u00fczerine annesi, yemek yeme\u011fe ba\u015flar. (\u0130bn Kesir, c.12, s. 6406)<\/p>\n

Sa\u2019d ve annesi aras\u0131ndaki bu diyalogdan sonra Lokman, 15. ayeti nazil olur.<\/p>\n

Anne babaya isyan haramd\u0131r<\/p>\n

Ebeveyne itaati emreden y\u00fcce Allah (cc), onlara itaatsizlik ve isyan\u0131n ba\u015fkald\u0131rma, zorbal\u0131k ve Kendisine nank\u00f6rl\u00fck oldu\u011funu yukar\u0131da ayetlerde a\u00e7\u0131k\u00e7a bildirilmi\u015fti. Rasulullah (as) da, ebeveyne isyan\u0131n, haram ve b\u00fcy\u00fck g\u00fcnahlardan say\u0131ld\u0131\u011f\u0131n\u0131 s\u00f6ylemi\u015ftir.<\/p>\n

Ebu Bekre (N\u00fcfeyi) (r.anh) \u015f\u00f6yle rivayet edilmi\u015ftir. Bir kere Nebi (as), Ashab\u2019a \u00fc\u00e7 defa: \u201cB\u00fcy\u00fck g\u00fcnahlardan en b\u00fcy\u00fc\u011f\u00fcn\u00fc size haber vereyim mi?\u201d buyurdu. Ashab: \u201cEvet, bildir ya Rasulullah!\u201d dediler. Rasulullah: \u201cAllah\u2019a \u015firktir, anaya babaya ezad\u0131r\u201d buyurdu, sonra dayanmakta iken do\u011frulup durdu. \u201c\u0130yi dinleyin, bir de yalan yere \u015fahadettir\u201d buyurdu. (Sahihi Buhari, hadis,1148, c. 8, sh. 68)<\/p>\n

Anne babaya hizmet, ibadettir<\/p>\n

Abdullah b. Mesut (r.anh)\u2019den, \u015f\u00f6yle dedi\u011fi rivayet edilmi\u015ftir; Rasulullah (as)\u2019a: \u201cAmellerin hangisi daha sevgilidir?\u201d diye sordum, \u201cVaktinde k\u0131l\u0131nan namaz\u201d buyurdu. \u201cSonra hangisi?\u201d dedim, \u201cBirr-i Valideyi!\u201d buyurdu. \u201cSonra hangisi?\u201d dedim, \u201cAllah yolunda cihad\u201d buyurdu. (Sahihi Buhari, hadis, 318, c. 1,s.473) (Buradaki cihattan maksat, g\u00f6n\u00fcll\u00fc seriyelerin olu\u015fturdu\u011fu cihatt\u0131r!)<\/p>\n

Hizmet edilmeye en \u00e7ok m\u00fcstahak olan annedir<\/p>\n

Ebu Hureyre (r.anh)\u2019den Rasulullah (as), \u015f\u00f6yle dedi\u011fi rivayet edilmi\u015ftir.<\/p>\n

Rasulullah (as)\u2019a bir ki\u015fi geldi ve: \u201cYa Rasulullah! Benim, g\u00fczel hizmet ve \u00fclfet etmeme en ziyade lay\u0131k ve m\u00fcstahak olan kimdir?\u201d diye sordu, Rasulullah, \u201cAnand\u0131r!\u201d diye cevap verdi. \u201cSonra kimdir?\u201d dedi, \u201cAnand\u0131r!\u201d dedi. \u201cSonra kimdir?\u201d dedi, Rasulullah, \u201cAnand\u0131r!\u201d dedi. \u201cSonra kimdir?\u201d deyince, (d\u00f6rd\u00fcnc\u00fcde) \u201cSonra baband\u0131r!\u201d diye cevap verdi. (Sahih-i Buhari, hadis, 1965, c.12, s.120)<\/p>\n

Baban\u0131n hakk\u0131n\u0131 tam \u00f6demek m\u00fcmk\u00fcn de\u011fildir<\/p>\n

Ebu Hureyre (r.anh)\u2019den Rasulullah (as), \u015f\u00f6yle dedi\u011fi rivayet edilmi\u015ftir.<\/p>\n

\u201cHi\u00e7bir \u00e7ocuk, babas\u0131n\u0131n hakk\u0131n\u0131 lay\u0131k\u0131yla \u00f6deyemez; me\u011ferki baba, ba\u015fkas\u0131n\u0131n k\u00f6lesi olup da onu sat\u0131n alarak azat etmi\u015f olsa bile!\u201d (Riyazus Salihin, c. 1,s.317)<\/p>\n

M\u00fc\u015frik babalar, dost edinilmezler<\/p>\n

\u0130sl\u00e2m\u2019da, her s\u00f6z ve davran\u0131\u015f, her ili\u015fki ve muamelat, ancak y\u00fcce Allah\u2019\u0131n h\u00fck\u00fcmleri esas al\u0131narak d\u00fczenlenir. M\u00fc\u2019minler, y\u00fcce Allah\u2019\u0131n r\u0131zas\u0131 d\u0131\u015f\u0131nda kalan hi\u00e7bir ili\u015fki ve harekete kalk\u0131\u015fmazlar, O\u2019na dost olmayanlarla dost olmazlar; velev ki bunlar, baba ve karde\u015f dahi olsalar!<\/p>\n

\u201cEy inananlar, e\u011fer imana kar\u015f\u0131 k\u00fcfr\u00fc seviyorlarsa babalar\u0131n\u0131z\u0131 ve karde\u015flerinizi veliler edinmeyin. Sizden kim onlar\u0131 dost tutarsa i\u015fte zalimler onlard\u0131r.\u201d (Tevbe, 23)<\/p>\n

\u201cAllah’a ve ahiret g\u00fcn\u00fcne iman eden bir milletin babalar\u0131, o\u011fullar\u0131, karde\u015fleri yahut akrabalar\u0131 da olsa Allah’a ve El\u00e7isine d\u00fc\u015fman olanlarla dostluk etti\u011fini g\u00f6rmezsin; Allah onlar\u0131n kalplerine iman yazm\u0131\u015f ve onlar\u0131 kendinden bir ruh ile desteklemi\u015ftir. Onlar\u0131, altlar\u0131ndan \u0131rmaklar akan cennetlere sokacak, orada ebedi kalacaklard\u0131r. Allah onlardan raz\u0131 olmu\u015f, onlar da O’ndan raz\u0131 olmu\u015flard\u0131r; i\u015fte onlar Allah\u2019\u0131n hizbidir, muhakkak ki ba\u015far\u0131ya ula\u015facak olanlar, Allah\u2019\u0131 hizbidir.\u201d (M\u00fccadele, 22)<\/p>\n

\u00d6ncelikle yard\u0131m edilmeye lay\u0131k olan anne babad\u0131r<\/p>\n

Y\u00fcce Allah (cc), yard\u0131ma \u00f6ncelikle lay\u0131k olanlar\u0131n, anne babalar oldu\u011funu bildirmi\u015f, insanlardan bu konuda s\u00f6z alm\u0131\u015ft\u0131r.<\/p>\n

\u201cBiz \u0130srail o\u011fullar\u0131ndan \u015f\u00f6yle s\u00f6z alm\u0131\u015ft\u0131k: \u2018Allah’tan ba\u015fkas\u0131na kulluk etmeyeceksiniz, anaya-babaya, yak\u0131nlara, yetimlere, yoksullara iyilik edeceksiniz; insanlara g\u00fczel s\u00f6z s\u00f6yleyin, namaz\u0131 k\u0131l\u0131n, zek\u00e2t\u0131 verin!\u2019 Sonra siz, pek az\u0131n\u0131z hari\u00e7, d\u00f6nd\u00fcn\u00fcz; h\u00e2l\u00e2 da y\u00fcz \u00e7evirip duruyorsunuz.\u201d (Bakara, 83)<\/p>\n

\u0130nsan, elbette ki, \u00f6ncelikli olarak en yak\u0131nlar\u0131na yard\u0131m etmelidir ki bu yak\u0131nlar\u0131n ba\u015f\u0131nda anne babalar\u0131 gelmektedir. Anne babas\u0131 ihtiya\u00e7 i\u00e7erisinde bulunan bir kimsenin, onlar dururlarken ba\u015fkalar\u0131na yard\u0131m etmesi, hi\u00e7bir \u015fekilde uygun de\u011fildir.<\/p>\n

\u201cSana ne harcayacaklar\u0131n\u0131 soruyorlar; de ki: \u2018Verdi\u011finiz hay\u0131r, ana-baba, yak\u0131nlar, \u00f6ks\u00fczler, yoksullar ve yolda kalm\u0131\u015f(lar) i\u00e7indir; yapt\u0131\u011f\u0131n\u0131z her hayr\u0131 muhakkak Allah bilir.\u201d (Bakara, 215)<\/p>\n

Anne babaya kar\u015f\u0131 sayg\u0131l\u0131 olmak, onlar\u0131 sevmek<\/p>\n

Sayg\u0131ya en lay\u0131k olan, elbette ki, evlad\u0131 \u00fczerinde y\u00fcce Allah\u2019tan sonra en \u00e7ok hakk\u0131 bulunan anne ve babad\u0131r; hi\u00e7bir neden ve gerek\u00e7e bu sayg\u0131y\u0131 g\u00f6lgeleyemez. Nitekim Hz. \u0130brahim (as), putperest bir m\u00fc\u015frik oldu\u011funu bildi\u011fi babas\u0131na, g\u00fczel bir \u00fcslup ile hitap etmi\u015f, onu k\u0131rmadan Rabb\u2019ini birlemeye davet etmi\u015ftir.<\/p>\n

\u201cBabas\u0131na demi\u015fti ki: "Babac\u0131\u011f\u0131m, i\u015fitmeyen g\u00f6rmeyen ve sana hi\u00e7bir yarar\u0131 olmayan \u015feylere ni\u00e7in tap\u0131yorsun? Babac\u0131\u011f\u0131m, bana sana, gelmeyen bir bilgi geldi; bana uy, seni d\u00fczg\u00fcn bir yola ileteyim. Babac\u0131\u011f\u0131m, \u015feytana tapma, \u00e7\u00fcnk\u00fc \u015feytan, Rahman\u2019a isyan etmi\u015ftir; babac\u0131\u011f\u0131m, ben sana Rahman\u2019dan bir azab\u0131n dokunmas\u0131ndan korkuyorum, o zaman, \u015feytan\u0131n dostu olursun.\u201d (Meryem, 42-45)<\/p>\n

M\u0131s\u0131r\u2019da Hz. Yusuf (as)\u2019\u0131n, k\u00fc\u00e7\u00fck B\u00fcnyamin\u2019i yan\u0131nda al\u0131koymas\u0131 \u00fczerine a\u011fabeyleri, B\u00fcnyamin\u2019i geri g\u00f6t\u00fcreceklerine dair babalar\u0131na s\u00f6z verdiklerini s\u00f6yleyip onu almak istediler. Ancak Hz. Yusuf (as), Karde\u015fini onlara vermez; bunun \u00fczerine onlar\u0131n b\u00fcy\u00fckleri, babalar\u0131na verdikleri s\u00f6z\u00fcn gere\u011fini yerine getiremediklerinden, babas\u0131na olan sayg\u0131s\u0131 ve utanc\u0131ndan, karde\u015fini almadan M\u0131s\u0131r\u2019dan \u00e7\u0131kamayaca\u011f\u0131n\u0131 s\u00f6yler.<\/p>\n

\u201cOndan umudu kesince aralar\u0131nda konu\u015fmak \u00fczere \u00e7ekildiler, b\u00fcy\u00fckleri dedi ki: \u2018Baban\u0131z\u0131n sizden Allah ad\u0131na kesin s\u00f6z ald\u0131\u011f\u0131n\u0131; daha \u00f6nce de Yusuf hakk\u0131nda i\u015fledi\u011finiz kusuru bilmiyor musunuz? Babam bana izin verinceye yahut Allah benim i\u00e7in h\u00fckmedinceye kadar bu yerden ayr\u0131lmayaca\u011f\u0131m; O, h\u00fckmedenlerin en iyisidir." (Yusuf, 80)<\/p>\n

Anne babaya g\u00f6sterilecek sayg\u0131n\u0131n en g\u00fczelini, hi\u00e7 ku\u015fkusuzdur ki, Hz. Yusuf (as) g\u00f6stermi\u015ftir. O, M\u0131s\u0131r\u2019a Sultan oldu\u011fu halde, taht\u0131n\u0131n \u00fczerine anne babas\u0131n\u0131 \u00e7\u0131kartarak en y\u00fcksek makama, onlar\u0131n lay\u0131k oldu\u011funu g\u00f6stermi\u015ftir.<\/p>\n

\u201cNih\u00e2yet Yusuf\u2019un yan\u0131na vard\u0131klar\u0131nda ana-babas\u0131n\u0131 kendine \u00e7ekip kucaklad\u0131 ve: \u2018Allah\u2019\u0131n dile\u011fiyle g\u00fcven i\u00e7inde M\u0131s\u0131r’a girin!\u2019 dedi. Ana-babas\u0131n\u0131 taht\u0131n \u00fcst\u00fcne \u00e7\u0131kard\u0131 ve hepsi onun i\u00e7in secdeye kapand\u0131lar (sayg\u0131 ile e\u011fildiler, Yusuf): \u2018Babac\u0131\u011f\u0131m, i\u015fte bu, \u00f6nceden (g\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fcm) r\u00fcyan\u0131n yorumudur. Rabbim onu ger\u00e7ek yapt\u0131, bana iyilik etti; zira \u015feytan, benimle karde\u015flerim aras\u0131na fitne soktuktan sonra O, beni zindandan \u00e7\u0131kard\u0131, sizi de \u00e7\u00f6lden getirdi. Ger\u00e7ekten Rabbim diledi\u011fi \u015feyi \u00e7ok ince d\u00fczenler, O, bilen, her \u015feyi yerli yerince yapand\u0131r.\u2019 dedi." (Yusuf, 99-100)<\/p>\n

Hz. Yusuf (as)\u2019\u0131n, anne babas\u0131n\u0131 kendi taht\u0131n\u0131n \u00fczerine \u00e7\u0131karmas\u0131, elbette \u00e7ok \u00f6nemli bir husustur. G\u00fcn\u00fcm\u00fczde, k\u00fc\u00e7\u00fck bir makamda bulunan baz\u0131 ki\u015filerin, kendi koltuklar\u0131nda oturup ziyaretlerine gelen anne babalar\u0131n\u0131, s\u0131radan misafirleri gibi, neredeyse iki b\u00fckl\u00fcm bir \u015fekilde misafir koltuklar\u0131na oturtup onlarla konu\u015fmalar\u0131, M\u00fcsl\u00fcmanlarla \u0130sl\u00e2m\u2019\u0131 yeterince i\u00e7selle\u015ftirmeyenlerin fark\u0131n\u0131 ortaya koymaktad\u0131r.<\/p>\n

Anne baba, aile ba\u011f\u0131n\u0131n temelidir<\/p>\n

Her yap\u0131y\u0131 ayakta tutan kolonlar ve o yap\u0131y\u0131 \u00f6rten bir \u00e7at\u0131 oldu\u011fu gibi, aile yap\u0131s\u0131n\u0131n da temel dire\u011fi ve \u00e7at\u0131s\u0131, hi\u00e7 ku\u015fkusuz anne babad\u0131r. Anne baba, aileyi ayakta tutan, \u00e7ocuklar\u0131 birbirlerine ba\u011flayan, onlar\u0131 koruyup g\u00f6zeten, sa\u011fl\u0131kl\u0131 bir \u015fekilde yeti\u015fmelerini sa\u011flayan temel unsurlard\u0131r.<\/p>\n

\u201c(Harun), \u2018Ey anam\u0131n o\u011flu, sakal\u0131m\u0131, ba\u015f\u0131m\u0131 tutma; ben senin ‘\u0130srail o\u011fullar\u0131 aras\u0131nda ayr\u0131l\u0131k \u00e7\u0131kard\u0131n, s\u00f6z\u00fcm\u00fc tutmad\u0131n’ diyece\u011finden korktum.\u2019 dedi.\u201d (Taha, 94)<\/p>\n

\u201cMusa, kavmine k\u0131zg\u0131n ve \u00fczg\u00fcn bir halde d\u00f6n\u00fcnce: \u2018Benden sonra arkamdan ne k\u00f6t\u00fc i\u015fler yapt\u0131n\u0131z? Rabbinizin emrini (beklemeyip) acele mi ettiniz?\u2019 dedi, levhalar\u0131 yere att\u0131 ve karde\u015finin ba\u015f\u0131n\u0131 tutup kendine do\u011fru \u00e7ekmeye ba\u015flad\u0131. (Karde\u015fi): \u2018Anam\u0131n o\u011flu, bu insanlar beni h\u0131rpalad\u0131lar, az daha beni \u00f6ld\u00fcr\u00fcyorlard\u0131, (ne olur) d\u00fc\u015fmanlar\u0131 \u00fcst\u00fcme g\u00fcld\u00fcrme, beni bu zalim kavimle beraber tutma!\u2019 dedi.<\/p>\n

(Musa): \u2018Rabbim, beni ve karde\u015fimi ba\u011f\u0131\u015fla, bizi rahmetinin i\u00e7ine sok, merhametlilerin en merhametlisi sensin!\u2019 dedi.\u201d (A\u2019raf, 150-151)<\/p>\n

Bir anne babadan olma duygusu, karde\u015fleri birbirlerine sevdirip ba\u011flayan, onlar\u0131n birbirlerini koruyup kollamalar\u0131na neden olan \u00e7ok \u00f6nemli bir duygudur. Bu duygu, Hz. Musa (as)\u2019\u0131n, karde\u015fi Hz. Harun (as) i\u00e7in dua etmesini sa\u011flarken, Hz. Yusuf (as)\u2019\u0131n da karde\u015fi B\u00fcnyamin\u2019i yan\u0131na getirtip g\u00f6rmek istemesine neden olmu\u015ftur.<\/p>\n

\u201c(Yusuf), onlar\u0131n y\u00fcklerini haz\u0131rlat\u0131nca: \u2018Sizin baba bir karde\u015finizi de bana getirin, g\u00f6r\u00fcyorsunuz ya ben, \u00f6l\u00e7\u00fcy\u00fc tam yap\u0131yorum ve ben konukseverlerin en iyisiyim!\u2019 dedi.\u201d (Yusuf, 59)<\/p>\n

Anne babalar, evlatlar\u0131n\u0131n iyili\u011fini isterler, onlar\u0131 korurlar<\/p>\n

\u015eu bir ger\u00e7ektir ki, her anne baba, kendi kanlar\u0131ndan ve canlar\u0131ndan bir par\u00e7a olan evlatlar\u0131n\u0131n iyili\u011fini ister, onlar\u0131n, en iyi \u015fekilde, en g\u00fczel ortamlarda yeti\u015fmeleri i\u00e7in \u00e7al\u0131\u015f\u0131r \u00e7abalarlar.<\/p>\n

Anneler, \u00e7ocuklar\u0131 daha kar\u0131nlar\u0131nda iken onlar\u0131n geleceklerini d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcrler, onlar\u0131n, Rab\u2019lerine iyi bir kul, salih bir M\u00fc\u2019min olmas\u0131n\u0131 isterler. Hz. Meryem (as)\u2019\u0131n annesi de yavrusunu d\u00fc\u015f\u00fcnen annelerden birisiydi.<\/p>\n

\u201c\u0130mran\u2019\u0131n kar\u0131s\u0131 demi\u015fti ki: \u2018Rabbim, karn\u0131mda olan\u0131 tam h\u00fcr olarak sana adad\u0131m, benden kabul buyur; \u015f\u00fcphesiz sen i\u015fitensin, bilensin. Onu do\u011furunca Allah onun ne do\u011furdu\u011funu bilirken yine \u015f\u00f6yle dedi: \u2018Rabbim, onu k\u0131z do\u011furdum, erkek, k\u0131z gibi de\u011fildir; ona Meryem ad\u0131n\u0131 verdim, onu ve soyunu kovulmu\u015f \u015feytan\u0131n \u015ferrinden sana \u0131smarl\u0131yorum." (Al-i \u0130mran, 34-35)<\/p>\n

Her anne baba, \u00e7ocuklar\u0131n\u0131n ba\u015f\u0131na bir \u015fey gelmesini istemez, onlar i\u00e7in kayg\u0131 duyarlar. Hz. Yusuf (as)\u2019\u0131n babas\u0131 ve Hz. Musa(as)\u2019\u0131n annesinin \u00e7ocuklar\u0131 i\u00e7in duyduklar\u0131 kayg\u0131lar, anne babalar\u0131n, \u00e7ocuklar\u0131 i\u00e7in duyduklar\u0131 kayg\u0131lara g\u00fczel birer \u00f6rnektirler.<\/p>\n

Hz. Yakup (as)\u2019\u0131n b\u00fcy\u00fck \u00e7ocuklar\u0131, babalar\u0131n\u0131n kendilerinden daha fazla sevdi\u011fini d\u00fc\u015f\u00fcnd\u00fckleri Karde\u015fleri Yusuf\u2019u, ortadan kald\u0131rmak i\u00e7in bir tuzak kurarlar ve Yusuf\u2019u babalar\u0131ndan isterler; ancak babalar\u0131, bir zarar gelece\u011fi endi\u015fesiyle onu vermek istemez.<\/p>\n

\u201cYar\u0131n onu da bizimle beraber (k\u0131ra) g\u00f6nder, gezsin, oynas\u0131n; biz onu elbette koruruz.\u2019 (Yakup) dedi ki: \u2018Onu g\u00f6t\u00fcrmeniz beni \u00fczer; korkar\u0131m ki, sizin haberiniz yokken onu kurt yer!\u201d (Yusuf, 12-13)<\/p>\n

Yine Hz. Yakup (as), o\u011flu Yusuf\u2019u k\u0131ra g\u00f6t\u00fcr\u00fcp \u201cOnu kurt yedi\u201d diyerek geri getirmeyen \u00e7ocuklar\u0131n\u0131n, M\u0131s\u0131r\u2019a gidip geldikten sonra k\u00fc\u00e7\u00fck o\u011flu B\u00fcnyamin\u2019i de istemeleri \u00fczerine \u00e7ocuklar\u0131na, kendilerine g\u00fcvenmedi\u011fini s\u00f6yleyerek vermek istemez.<\/p>\n

\u201cBabalar\u0131na d\u00f6nd\u00fcklerinde dediler ki: \u2018Ey babam\u0131z, bizden \u00f6l\u00e7\u00fc men edildi, karde\u015fimizi bizimle beraber g\u00f6nder de (fazla) \u00f6l\u00e7(\u00fc al)al\u0131m, biz onu mutlaka koruruz.<\/p>\n

(Yakup): \u2018Daha \u00f6nce karde\u015fi i\u00e7in size g\u00fcvendi\u011fim gibi onun i\u00e7in de size g\u00fcveneyim, \u00f6yle mi! En iyi koruyan Allah’t\u0131r ve O, merhametlilerin merhametlisidir!\u2019 dedi.<\/p>\n

\u201c(Yakup): \u2018Hepiniz ku\u015fat\u0131l\u0131p engellenmedik\u00e7e siz, onu bana getirece\u011finize dair Allah ad\u0131na bana sa\u011flam s\u00f6z vermeden onu asla sizinle g\u00f6ndermem!\u2019 dedi; ne zaman ki, s\u00f6zlerini verdiler, (Yakup): \u2018S\u00f6yledi\u011fimize Allah, vekildir\u2019 dedi.\u201d (Yusuf, 63-64, 66)<\/p>\n

Fir\u2019avn\u2019\u0131n zulm\u00fcne kar\u015f\u0131 \u00e7ocu\u011funu koruma kayg\u0131s\u0131na d\u00fc\u015fen Hz. Musa (as)\u2019\u0131n annesine, y\u00fcce Allah (cc), ona ne yapaca\u011f\u0131n\u0131 ilham eder.<\/p>\n

\u201cMusa\u2019n\u0131n annesine, \u2018Onu emzir, ba\u015f\u0131na bir \u015fey gelmesinden korkuyorsan (bir sand\u0131k i\u00e7inde) onu suya b\u0131rak, korkma, \u00fcz\u00fclme biz onu tekrar sana geri verece\u011fiz ve onu el\u00e7ilerden yapaca\u011f\u0131z.\u2019 diye vahyettik.\u201d (Kasas, 7)<\/p>\n

\u201cBiz daha \u00f6nce ona, ba\u015fka s\u00fct verenleri haram etmi\u015ftik, (K\u0131zkarde\u015fi onlara): \u2018Sizin i\u00e7in onun bak\u0131m\u0131n\u0131 \u00fcstlenecek ve ona \u00f6\u011f\u00fct verecek bir aileyi g\u00f6stereyim mi?\u2019 dedi.<\/p>\n

B\u00f6ylece biz onu, annesine geri verdik ki g\u00f6z\u00fc ayd\u0131n olsun, \u00fcz\u00fclmesin ve Allah\u2019\u0131n vaadinin ger\u00e7ek oldu\u011funu bilsin, fakat \u00e7oklar\u0131 bilmezler.\u201d (Kasas, 12-13)<\/p>\n

Babalar\u0131 s\u0131rda\u015f edinmek ve her sorunu onlarla payla\u015fmak<\/p>\n

Anne baba, \u00e7ocuklar\u0131na bir zarar\u0131n gelmesini istemez, onlar\u0131, g\u00f6zlerinden bile korurlar, onlar\u0131n sorunlar\u0131n\u0131, en iyi bir \u015fekilde \u00e7\u00f6zmeye \u00e7al\u0131\u015f\u0131rlar. Hz. Yakup (as)\u2019\u0131n \u00e7ocuklar\u0131 ile olan diyalo\u011fu, bu konuda en iyi \u00f6rnektir.<\/p>\n

\u201cHani bir zaman Yusuf, babas\u0131na: \u2018Babac\u0131\u011f\u0131m, ben (r\u00fcyamda) on bir y\u0131ld\u0131z, g\u00fcne\u015fi ve ay\u0131 g\u00f6rd\u00fcm, bunlar\u0131n bana secde ettiklerini g\u00f6rd\u00fcm.\u2019 demi\u015fti.\u201d<\/p>\n

(Babas\u0131): \u2018Yavrum, r\u00fcyan\u0131 karde\u015flerine anlatma, sonra sana bir tuzak kurarlar, \u00e7\u00fcnk\u00fc \u015feytan, insan\u0131n apa\u00e7\u0131k d\u00fc\u015fman\u0131d\u0131r!\u2019 dedi.\u201d (Yusuf, 4-5)<\/p>\n

M\u0131s\u0131r\u2019a yiyecek bu\u011fday almaya giden Hz. Yakup (as)\u2019\u0131n \u00e7ocuklar\u0131, Hz. Yusuf (as)\u2019\u0131n, karde\u015fi B\u00fcnyamin\u2019i yan\u0131nda al\u0131koymas\u0131 ile \u015fa\u015fk\u0131na d\u00f6nm\u00fc\u015fler ve bu sorunu babalar\u0131 ile payla\u015fmaya karar vermi\u015flerdir.<\/p>\n

\u201cBaban\u0131za d\u00f6n\u00fcn, deyin ki: \u2018Ey babam\u0131z, o\u011flun h\u0131rs\u0131zl\u0131k etti; biz ancak bildi\u011fimize \u015fahitlik ettik, biz gayb\u0131 bilenler de\u011filiz.\u201d (Yusuf, 81)<\/p>\n

\u201cHerhalde nefisleriniz size bir i\u015fi s\u00fcsledi; art\u0131k g\u00fczelce sabretmek gerek, belki de Allah, onlar\u0131n hepsini bana getirir, \u00e7\u00fcnk\u00fc O, bilendir, h\u00e2kimdir\u2019 dedi.\u201d (Yusuf, 83)<\/p>\n

Anne baba, \u00e7ocuklar\u0131 aras\u0131nda ay\u0131r\u0131m yapmamal\u0131<\/p>\n

Anne baba i\u00e7in \u00e7ocuklar\u0131 sevgide, ilgide, ileti\u015fimde ve mirasta ayn\u0131d\u0131r; hi\u00e7biri di\u011ferinden farkl\u0131 de\u011fildir, olmamal\u0131d\u0131r da! \u00d6zellikle k\u00fc\u00e7\u00fck \u00e7ocuklara olan sevgi, di\u011fer \u00e7ocuklarda, anne babalar\u0131n\u0131n kendilerini d\u0131\u015flad\u0131klar\u0131 alg\u0131s\u0131 yerle\u015fecek ve bu durum, aile i\u00e7erisinde huzursuzlu\u011fun ortaya \u00e7\u0131kmas\u0131na neden olacakt\u0131r.<\/p>\n

\u00c7ocuklar aras\u0131nda herhangi bir ay\u0131r\u0131m\u0131n yap\u0131lmas\u0131, karde\u015fler aras\u0131na \u015feytan\u0131n girmesine neden olacakt\u0131r. Bu konuda, anne babalar olduk\u00e7a dikkatli davranmal\u0131d\u0131rlar. Hz. Yakup (as)\u2019\u0131n, k\u00fc\u00e7\u00fck \u00e7ocuklar\u0131 Yusuf ve B\u00fcnyamin\u2019e d\u00fc\u015fk\u00fcnl\u00fc\u011f\u00fc, anneleri ayr\u0131 olan di\u011fer \u00e7ocuklar\u0131nda \u015fiddetli bir tepkiye neden olmu\u015f; bu tepkileri onlar\u0131, karde\u015flerini \u00f6ld\u00fcrmeye bile sevk etmi\u015fti.<\/p>\n

\u201cYusuf ve karde\u015fi, babam\u0131za bizden daha sevgilidir, oysa biz bir cemaatiz; babam\u0131z a\u00e7\u0131k bir yanl\u0131\u015fl\u0131k i\u00e7indedir! Yusuf\u2019u \u00f6ld\u00fcr\u00fcn ya da onu bir yere b\u0131rak\u0131n da baban\u0131z\u0131n y\u00fcz\u00fc yaln\u0131z size kals\u0131n; ondan sonra da (tevbe eder), iyi bir topluluk olursunuz!\u2019 dediler.<\/p>\n

\u0130\u00e7lerinden bir s\u00f6zc\u00fc: \u2018Yusuf\u2019u \u00f6ld\u00fcrmeyin, onu kuyunun dibine at\u0131n, kervanlardan biri onu (g\u00f6r\u00fcp) als\u0131n; e\u011fer yapacaksan\u0131z (b\u00f6yle yap\u0131n)\u2019 dedi.\u201d (Yusuf, 8-10)<\/p>\n

Hz. Yakup (as)\u2019\u0131n, \u00e7ocuklar\u0131n\u0131n, k\u00fc\u00e7\u00fck karde\u015flerine kar\u015f\u0131 duyduklar\u0131 bu\u011fz ve d\u00fc\u015fmanl\u0131k, babalar\u0131n\u0131n kendilerini d\u0131\u015flad\u0131\u011f\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcncesiydi. Bu d\u00fc\u015f\u00fcnce, kendi karde\u015fleri Yusuf\u2019u \u00f6ld\u00fcrecek kadar onlar\u0131n g\u00f6zlerini karartm\u0131\u015ft\u0131. \u00c7ocuklar\u0131 aras\u0131nda b\u00f6yle bir duruma meydan vermemek i\u00e7in her anne baba olduk\u00e7a dikkatli davranmal\u0131d\u0131r.<\/p>\n

Anne babalara yard\u0131mc\u0131 olmak<\/p>\n

\u00d6zellikle ya\u015fl\u0131l\u0131k d\u00f6nemlerinde ve i\u015f yapamaz duruma d\u00fc\u015ft\u00fcklerinde, anne babalara yard\u0131mc\u0131 olmak her evlad\u0131n birinci g\u00f6revidir. Hz. Musa (as)\u2019\u0131n hicret etti\u011fi Medyen\u2019de bulunan salih kullardan biri, ya\u015fl\u0131l\u0131\u011f\u0131 nedeniyle koyunlar\u0131n\u0131 g\u00fcdemez duruma d\u00fc\u015ft\u00fc\u011f\u00fcnde, babalar\u0131n\u0131n yerine k\u0131z \u00e7ocuklar\u0131 koyunlar\u0131 g\u00fcderler.<\/p>\n

K\u0131zlar, elbette erkekler gibi de\u011fildirler, \u00e7ekingen ve hassas olurlar; koyunlar\u0131n\u0131 sulamak istediklerinde, suba\u015f\u0131nda erkeklerin bulunmas\u0131 nedeniyle bunu yapam\u0131yorlard\u0131.<\/p>\n

\u201cMedyen suyuna var\u0131nca onun ba\u015f\u0131nda bir\u00e7ok insan\u0131n, (hayvanlar\u0131n\u0131) sulad\u0131klar\u0131n\u0131 g\u00f6rd\u00fc; onlar\u0131n gerisinde de, (hayvanlar\u0131n\u0131) sudan meneden iki k\u0131z buldu. (Musa,): \u2018\u0130\u015finiz nedir, (ni\u00e7in sulam\u0131yorsunuz)?\u2019 dedi. Dediler ki: \u2018\u00c7obanlar sulay\u0131p \u00e7ekilmeden biz sulamay\u0131z; babam\u0131z da b\u00fcy\u00fck bir ihtiyard\u0131r (gelemez).\u2019<\/p>\n

(Musa) hemen onlar\u0131nkini de sulad\u0131, sonra g\u00f6lgeye \u00e7ekildi: \u2018Rabbim, do\u011frusu bana indirece\u011fin bir hayra muhtac\u0131m.\u2019 dedi." (Kasas, 23-24)<\/p>\n

Y\u00fcce Allah (cc), elbette salih kullar\u0131na yard\u0131m edicidir; Hz. Musa (as)\u2019\u0131, Medyen\u2019de bulunan salih kula yard\u0131mc\u0131 g\u00f6nderdi\u011fi gibi Rabb\u2019i taraf\u0131ndan ilim verilen bir salih kul ile Hz. Musa (as)\u2019\u0131 da salih bir anne baban\u0131n yard\u0131m\u0131na g\u00f6ndermi\u015fti. Onlar, yolda rastlad\u0131klar\u0131 bir \u00e7ocu\u011fu, o bilgin adam\u0131n \u00f6ld\u00fcr\u00fcr, Hz. Musa (as) bunun nedeni sorunca, bilgin adam:<\/p>\n

\u201cO\u011flana gelince, onun anas\u0131 babas\u0131 m\u00fc’min insanlard\u0131; bunun, onlara azg\u0131nl\u0131k ve k\u00fcf\u00fcr sarmas\u0131ndan korktuk, istedik ki Rableri onun yerine onlara ondan daha temiz, daha merhametli (ana babas\u0131na iyi davranan) birini versin.\u201d (Kehf, 80-81)<\/p>\n

Y\u00fcce Allah (cc), yaln\u0131zca ya\u015fayan salih kullar\u0131na de\u011fil \u00f6lm\u00fc\u015f salih kullar\u0131n\u0131n, geride b\u0131rakt\u0131klar\u0131 \u00e7ocuklar\u0131na da yard\u0131mc\u0131lar g\u00f6ndermi\u015ftir. Hz. Musa (as) yan\u0131ndaki o ilim verilmi\u015f olan adam, u\u011frad\u0131klar\u0131 bir k\u00f6yde, y\u0131k\u0131lmak \u00fczere olan bir duvar\u0131, hi\u00e7bir \u00fccret almadan tamir ederler. Bunu neden yapt\u0131klar\u0131n\u0131 soran Hz. Musa (as)\u2019a bilgin adam:<\/p>\n

\u201cDuvar ise \u015fehirde iki yetim \u00e7ocu\u011fun idi, alt\u0131nda onlara ait bir hazine vard\u0131, babalar\u0131 da salih bir kimse idi; Rabb\u2019in istedi ki onlar (b\u00fcy\u00fcy\u00fcp) g\u00fc\u00e7l\u00fc \u00e7a\u011flar\u0131na ersinler ve Rabb\u2019inden bir rahmet olarak hazinelerini \u00e7\u0131kars\u0131nlar. Bunlar\u0131, ben kendili\u011fimden yapmad\u0131m; i\u015fte senin sabredemedi\u011fin \u015feylerin i\u00e7y\u00fcz\u00fc budur.\u201d (Kehf, 82)<\/p>\n

Anne babalar\u0131n, hay\u0131r dualar\u0131n\u0131 almak<\/p>\n

M\u00fc\u2019min anne babalar, hay\u0131rl\u0131 evlatlar nasip etmesi ve evlatlar\u0131n\u0131n, k\u00f6t\u00fcl\u00fcklerden uzak kalmas\u0131 i\u00e7in daima Rab\u2019lerine dua ederler.<\/p>\n

\u201cBir zaman \u0130brahim, \u015f\u00f6yle demi\u015fti: \u2018Rabbim, bu \u015fehri g\u00fcvenli k\u0131l, beni ve o\u011fullar\u0131m\u0131 putlara tapmaktan uzak tut!\u2019 (\u0130brahim, 35)<\/p>\n

\u201cRabbimiz, ben \u00e7ocuklar\u0131mdan baz\u0131s\u0131n\u0131, senin Haram Evinin yan\u0131nda, ekinsiz bir vadiye yerle\u015ftirdim; Rabbimiz, namaz\u0131 k\u0131ls\u0131nlar diye! Art\u0131k sen de insanlardan birtak\u0131m g\u00f6n\u00fcll\u00fcleri, onlar\u0131 sever yap ve onlar\u0131 \u00e7e\u015fitli meyvelerle besle ki \u015f\u00fckretsinler.\u201d (\u0130brahim, 37)<\/p>\n

\u201cVe: \u2018Rabbimiz, bize g\u00f6zler sevinci e\u015fler ve \u00e7ocuklar l\u00fctfeyle ve bizi korunanlara \u00f6nder yap\u2019 derler.\u201d (Furkan, 74)<\/p>\n

Do\u011fru yolda olan babalar\u0131na uyanlar kurtulu\u015fa ererler<\/p>\n

M\u00fcsl\u00fcman anne babalar, \u00e7ocuklar\u0131n\u0131 Allah yolunda yeti\u015ftirmek i\u00e7in \u00e7al\u0131\u015f\u0131rlar. Her M\u00fcsl\u00fcman baban\u0131n amac\u0131, kendisinden sonra M\u00fcsl\u00fcman bir evlat yeti\u015ftirmektir. Ak\u0131ll\u0131 \u00e7ocuklar, anne babalar\u0131na uyar ve Rab\u2019lerini raz\u0131 ederek kurtulu\u015fa ererler.<\/p>\n

Hz. \u0130brahim (as), Rabb\u2019ine teslim olmu\u015f, \u00e7ocuklar\u0131n\u0131n da M\u00fcsl\u00fcman olmalar\u0131n\u0131 istemi\u015f ve onlara Rab\u2019lerinin emirlerini bildirmi\u015ftir.<\/p>\n

\u201c\u0130brahim de bunu kendi o\u011fullar\u0131na vasiyet etti, Yakup da: \u2018O\u011fullar\u0131m, Allah, sizin i\u00e7in o dini se\u00e7ti, bundan dolay\u0131 sadece M\u00fcsl\u00fcmanlar olarak \u00f6l\u00fcn\u00fcz. (dedi). Yoksa siz, Yakup\u2019a \u00f6l\u00fcm geldi\u011fi zaman orada m\u0131 idiniz! O zaman o\u011fullar\u0131na: \u2018Benden sonra neye kulluk edeceksiniz?\u2019 demi\u015fti. \u2018Senin ilah\u0131n ve atalar\u0131n \u0130brahim, \u0130smail ve \u0130shak’\u0131n \u0130lah\u0131 olan tek \u0130lah\u2019a kulluk edece\u011fiz, biz O’na teslim olanlar\u0131z." dediler.\u201d (Bakara, 132-133)<\/p>\n

\u201c(Yusuf) atalar\u0131m \u0130brahim, \u0130shak ve Yakup\u2019un dinine uydum; bizim, herhangi bir \u015feyi Allah’a ortak ko\u015fma\u011fa hakk\u0131m\u0131z yoktur, bu (Tevhid), bize ve b\u00fct\u00fcn insanlara Allah\u2019\u0131n bir l\u00fctfudur, ama insanlar\u0131n \u00e7o\u011fu \u015f\u00fckretmezler.\u201d (Yusuf, 38)<\/p>\n

M\u00fc\u2019min babalara uymak, cennete girmeye vesiledir<\/p>\n

M\u00fcsl\u00fcman anne babalar, \u00e7ocuklar\u0131 i\u00e7in en iyi modeldirler. Bu nedenle \u00e7ocuklar\u0131n, anne babalar\u0131n\u0131n yolundan gitmeleri, onlar\u0131n hem d\u00fcnya hayatlar\u0131nda huzurlu ve mutlu olmalar\u0131n\u0131 sa\u011flayacak, hem de ahiret hayat\u0131nda kurtulu\u015flar\u0131na neden olacakt\u0131r.<\/p>\n

\u201cBabalar\u0131ndan, \u00e7ocuklar\u0131ndan ve karde\u015flerinden baz\u0131lar\u0131n\u0131 da se\u00e7tik ve onlar\u0131 do\u011fru yola ilettik.\u201d (En\u2019am, 87)<\/p>\n

\u201cAr\u015f’\u0131 ta\u015f\u0131yanlar ve onun \u00e7evresinde bulunanlar, Rablerini \u00f6verek tesbih ederler. O’na inan\u0131rlar ve M\u00fc\u2019minler i\u00e7in ma\u011ffiret dilerler: \u2018Rabbimiz, Sen rahmet ve bilgi bak\u0131m\u0131ndan her \u015feyi kaplad\u0131n, tevbe edip senin yoluna uyanlar\u0131 ba\u011f\u0131\u015fla, onlar\u0131 cehennem azab\u0131ndan koru!<\/p>\n

Rabbimiz, onlar\u0131 ve babalar\u0131ndan, e\u015flerinden, \u00e7ocuklar\u0131ndan iyi olan kimseleri onlara s\u00f6z verdi\u011fin Adn cennetlerine sok, \u015f\u00fcphesiz, \u00fcst\u00fcn olan, h\u00e2kim olan sensin sen! Onlar\u0131 k\u00f6t\u00fcl\u00fcklerden koru; o g\u00fcn Sen, kimi k\u00f6t\u00fcl\u00fcklerden korursan ona ac\u0131m\u0131\u015fs\u0131nd\u0131r. \u0130\u015fte o b\u00fcy\u00fck ba\u015far\u0131 budur!\u201d (M\u00fc\u2019min, 7-9)<\/p>\n

\u201c(Onlar) Adn cennetlerine girerler, babalar\u0131ndan, e\u015flerinden ve \u00e7ocuklar\u0131ndan iyi olanlar da kendileriyle beraber olur, melekler de her kap\u0131dan yanlar\u0131na var\u0131rlar: \u2018Sabretmenize kar\u015f\u0131l\u0131k sel\u00e2m size, yurdun sonu ne g\u00fczel!\u2019 (derler).\u201d (Rad, 23-24)<\/p>\n

Anne babalar\u0131n iyili\u011fini istemek, onlar\u0131 sevindirecek i\u015fler yapmak<\/p>\n

Anne babalar, \u00e7ocuklar\u0131 i\u00e7in yapt\u0131klar\u0131 b\u00fct\u00fcn fedak\u00e2rl\u0131klardan, \u00e7ektikleri s\u0131k\u0131nt\u0131lardan dolay\u0131 hi\u00e7bir usan\u00e7 duymazlar, hatta zevk al\u0131rlar. Onlar, yapt\u0131klar\u0131 her \u015feyi kar\u015f\u0131l\u0131k beklemeden yaparlar, \u00e7ocuklar\u0131ndan takdir ya da \u00f6d\u00fcl beklemezler. Onlar\u0131n tek iste\u011fi, hay\u0131rl\u0131, sa\u011fl\u0131kl\u0131 ve mutlu evlatlar yeti\u015ftirmektir.<\/p>\n

Elbette ki hay\u0131rl\u0131 her evlat, anne babas\u0131n\u0131n iyili\u011fini ister, onlardan \u00f6vg\u00fc ile s\u00f6z eder, onlar\u0131 \u00fczmemek i\u00e7in \u00e7al\u0131\u015f\u0131r. M\u0131s\u0131r\u2019da al\u0131konulan karde\u015fleri i\u00e7in babalar\u0131n\u0131n \u00fcz\u00fclece\u011fini bilen Hz. Yakup (as)\u2019\u0131n \u00e7ocuklar\u0131, tan\u0131mad\u0131klar\u0131 Hz. Yusuf (as)\u2019a ricada bulunarak karde\u015fleri yerine kendilerinden birisinin al\u0131konulmas\u0131n\u0131 istemi\u015flerdir.<\/p>\n

\u201cDediler ki: \u2018Ey vezir, onun b\u00fcy\u00fck bir ihtiyar babas\u0131 var; (onun al\u0131kondu\u011funa \u00e7ok \u00fcz\u00fcl\u00fcr), onun yerine birimizi al; do\u011frusu biz seni iyilik edenlerden g\u00f6r\u00fcyoruz." (Yusuf, 78)<\/p>\n

Hay\u0131rl\u0131 evlatlar, ebeveynlerinin \u00fcz\u00fclmesini istemez, onlar\u0131n s\u0131k\u0131nt\u0131lar\u0131n\u0131 gidermeye \u00e7al\u0131\u015f\u0131rlar. Hz. Yusuf (as), \u00e2m\u00e2 olan babas\u0131n\u0131n g\u00f6zlerinin a\u00e7\u0131lmas\u0131 i\u00e7in g\u00f6mle\u011fini g\u00f6nderirken, Hz. \u0130brahim (as) da, babas\u0131n\u0131n, Tevhidi esaslara iman etmesi ve Rabb\u2019ini raz\u0131 ederek cennete girmesi i\u00e7in \u00e7al\u0131\u015f\u0131yordu.<\/p>\n

\u201c\u015eimdi benim \u015fu g\u00f6mle\u011fimi g\u00f6t\u00fcr\u00fcn, babam\u0131n y\u00fcz\u00fcne koyun da g\u00f6z\u00fc a\u00e7\u0131ls\u0131n ve b\u00fct\u00fcn ailenizle birlikte bana gelin.\u201d (Yusuf, 93)<\/p>\n

\u201c(\u0130brahim, babas\u0131na): \u2018Sel\u00e2m sana, senin i\u00e7in Rabbimden ma\u011ffiret dileyece\u011fim, \u00e7\u00fcnk\u00fc O, bana \u00e7ok l\u00fctufk\u00e2rd\u0131r.\u2019 dedi." (Meryem, 47)<\/p>\n

Anne babalar\u0131 mahcup edecek i\u015fler yapmamak<\/p>\n

Hay\u0131rl\u0131 bir evlat, anne babas\u0131n\u0131 mahcup edecek davran\u0131\u015flardan ka\u00e7\u0131nmal\u0131d\u0131r. Bir evlad\u0131n yapt\u0131\u011f\u0131 g\u00fczel bir \u015fey, \u015fayet toplum taraf\u0131ndan anla\u015f\u0131lm\u0131yor ve bu nedenle anne babas\u0131 k\u00f6t\u00fclenecekse \u00e7ocuk, yapt\u0131\u011f\u0131 i\u015fi topluma a\u00e7\u0131klamal\u0131, onlar\u0131 ikna etmelidir ki, onun y\u00fcz\u00fcnden anne babas\u0131 k\u0131nanmas\u0131n. Hz. Meryem (as)\u2019\u0131n durumunu anlamayan kavmi, anne babas\u0131n\u0131 dile getirerek yapt\u0131\u011f\u0131 i\u015fi a\u00e7\u0131klamas\u0131n\u0131 istiyorlard\u0131.<\/p>\n

\u201cEy Harun\u2019un K\u0131z karde\u015fi, baban k\u00f6t\u00fc bir adam de\u011fildi, annen de f\u00e2hi\u015fe de\u011fildi. (Meryem), \u00e7ocu\u011fu g\u00f6sterdi; dediler ki: \u2018Be\u015fikteki \u00e7ocukla nas\u0131l konu\u015furuz?\u2019<\/p>\n

(\u00c7ocuk): \u2018Ben Allah\u2019\u0131n kuluyum, (O) bana Kitab\u0131 verdi, beni peygamber yapt\u0131, beni bulundu\u011fum her yerde yararl\u0131 k\u0131ld\u0131, sa\u011f oldu\u011fum s\u00fcrece bana namaz k\u0131lmay\u0131, zek\u00e2t vermeyi emretti!\u201d (Meryem, 28-30)<\/p>\n

Hay\u0131rl\u0131 evlatlar, anne babalar\u0131n\u0131 aldatmazlar<\/p>\n

\u0130yi bir evlat, anne babas\u0131n\u0131, hi\u00e7bir \u015fekilde aldatmaz, yalan s\u00f6ylemez, onlara kar\u015f\u0131 her zaman d\u00fcr\u00fcst ve ilkeli hareket eder. Ancak hay\u0131rs\u0131z ve asi evlatlar, anne babalar\u0131n\u0131 aldat\u0131r ve \u00fczerler. T\u0131pk\u0131 Hz. Yakup (as)\u2019\u0131n b\u00fcy\u00fck \u00e7ocuklar\u0131n\u0131n yapt\u0131\u011f\u0131 gibi yaparlar.<\/p>\n

K\u0131skand\u0131klar\u0131 k\u00fc\u00e7\u00fck karde\u015fleri Yusuf\u2019u, \u00f6ld\u00fcrmek i\u00e7in plan yapan Hz. Yakup (as)\u2019\u0131n \u00e7ocuklar\u0131, babalar\u0131na yalan s\u00f6yleyerek k\u00fc\u00e7\u00fck Yusuf\u2019u ondan al\u0131p kuyuya atarlar.<\/p>\n

\u201cDediler ki: \u2018Ey babam\u0131z, neden Yusuf hakk\u0131nda bize g\u00fcvenmiyorsun, oysa biz ona \u00f6\u011f\u00fct verenleriz! Yar\u0131n onu da bizimle beraber (k\u0131ra) g\u00f6nder, gezsin, oynas\u0131n; biz onu elbette koruruz.\u201d (Yusuf, 11-12)<\/p>\n

\u201cAk\u015famleyin a\u011flayarak babalar\u0131na geldiler; ey babam\u0131z, biz gittik, yar\u0131\u015f\u0131yorduk; Yusuf\u2019u yiyece\u011fimizin yan\u0131nda b\u0131rakm\u0131\u015ft\u0131k, onu kurt yemi\u015f; ama biz do\u011fru s\u00f6ylesek de sen bize inanmazs\u0131n!\u2019 dediler. (Yusuf\u2019un) g\u00f6mle\u011finin \u00fcst\u00fcnde yalan kan getirdiler, (Yakup): \u2018Herhalde nefisleriniz sizi aldat\u0131p bir i\u015fe s\u00fcr\u00fckledi; art\u0131k tek \u00e7arem g\u00fczelce sabretmektir, dedi\u011finize ancak Allah\u2019tan yard\u0131m istenir!\u2019 dedi.\u201d (Yusuf, 16-18)<\/p>\n

\u0130yi anne babalar\u0131, y\u00fcce Allah (cc) m\u00fck\u00e2fatland\u0131r\u0131r<\/p>\n

Anne babalar, bir kar\u015f\u0131l\u0131k bekleyerek \u00e7ocuklar\u0131na bakmazlar; onlar i\u00e7in en b\u00fcy\u00fck m\u00fck\u00e2fat, \u00e7ocuklar\u0131n, iyi, sa\u011fl\u0131kl\u0131 ve hay\u0131rl\u0131 bir evlat olmalar\u0131d\u0131r. Anne babalar\u0131n yapt\u0131klar\u0131 onca fedak\u00e2rl\u0131klar, zaten hi\u00e7bir maddi de\u011ferle \u00f6l\u00e7\u00fclmeyecek kadar b\u00fcy\u00fckt\u00fcr.<\/p>\n

Y\u00fcce Allah (cc), yaratt\u0131\u011f\u0131 kullar\u0131n\u0131n yeti\u015fmelerine sebep olan ebeveyni, cennetle m\u00fck\u00e2fatland\u0131r\u0131r. D\u00fcnyada ebeveynin m\u00fck\u00e2fatlar\u0131, \u00e7ocuklar\u0131n\u0131n salih bir kul olmalar\u0131d\u0131r. Hz. Musa (as)\u2019\u0131n annesi, \u00e7ocu\u011fu i\u00e7in \u00e7ekti\u011fi onca s\u0131k\u0131nt\u0131 ve \u00fcz\u00fcnt\u00fcn\u00fcn m\u00fck\u00e2fat\u0131 olarak \u00e7ocu\u011funa kavu\u015fmu\u015f, sonraki hayat\u0131nda onun yan\u0131nda rahat bir hayat s\u00fcrm\u00fc\u015ft\u00fcr.<\/p>\n

\u201cB\u00f6ylece biz onu, annesine geri verdik ki g\u00f6z\u00fc ayd\u0131n olsun, \u00fcz\u00fclmesin ve Allah\u2019\u0131n vadinin ger\u00e7ek oldu\u011funu bilsin; fakat \u00e7oklar\u0131 bilmezler. G\u00fc\u00e7l\u00fc \u00e7a\u011f\u0131na erip olgunla\u015f\u0131nca biz ona h\u00fck\u00fcm ve ilim verdik; i\u015fte g\u00fczel davrananlar\u0131 b\u00f6yle m\u00fck\u00e2fatland\u0131r\u0131r\u0131z.\u201d (Kasas, 13-14)<\/p>\n

Hz. Meryem (as) da, o\u011flu i\u00e7in katland\u0131\u011f\u0131 onca \u00fcz\u00fcnt\u00fc ve s\u0131k\u0131nt\u0131n\u0131n m\u00fck\u00e2fat\u0131n\u0131, d\u00fcnya hayat\u0131nda da Rabb\u2019inden g\u00f6rm\u00fc\u015f, y\u00fcce Allah (cc) onu, o\u011flu Hz. \u0130sa (as) ile birlikte g\u00fczel bir yere yerle\u015ftirmi\u015ftir.<\/p>\n

\u201cMeryem o\u011flunu ve annesini bir mucize k\u0131ld\u0131k ve onlar\u0131 oturmaya uygun, \u00e7e\u015fmeli bir tepeye yerle\u015ftirdik.\u201d (M\u00fc\u2019minun, 50)<\/p>\n

Hz. Musa (as) ve Hz. \u0130sa (as)\u2019\u0131n bu iki g\u00fczel k\u0131ssas\u0131ndan, M\u00fc\u2019minlerin alacaklar\u0131 \u00f6rneklik, kendileri i\u00e7in onca fedak\u00e2rl\u0131k yapan, \u00e7e\u015fitli s\u0131k\u0131nt\u0131lara katlanan anne babalar\u0131n\u0131, -onlar, bir beklenti i\u00e7erisinde olmasalar da- ya\u015fland\u0131klar\u0131 d\u00f6nemlerde huzurlu k\u0131lmak, rahat ettirmektir.<\/p>\n

Babalarla diyalog kurmak, yapt\u0131klar\u0131 i\u015flerin sonucundan onlar\u0131 bilgilendirmek<\/p>\n

Aile, anne baba ve \u00e7ocuklardan meydana geldi\u011fine g\u00f6re, bu aile yap\u0131s\u0131n\u0131n sa\u011fl\u0131kl\u0131 bir \u015fekilde devam\u0131 ve i\u015flemesi i\u00e7in aile fertlerinden her bireyin, kendi imk\u00e2nlar\u0131 \u00f6l\u00e7\u00fcs\u00fcnde katk\u0131da bulunmas\u0131 gerekir. Medyen\u2019li salih kulun k\u0131zlar\u0131 da, ailedeki sorunlar\u0131 payla\u015fman\u0131n bilinci ile babalar\u0131na, koyunlar\u0131n\u0131n g\u00fcd\u00fclmesi i\u00e7in bir \u00e7oban\u0131n tutulmas\u0131 konusunda bilgi vermi\u015fler, yard\u0131mc\u0131 olmu\u015flard\u0131r.<\/p>\n

\u201cO(k\u0131z)lardan biri: \u2018Babac\u0131\u011f\u0131m, bunu (\u00e7oban) tut i\u015fte, \u00e7\u00fcnk\u00fc \u00fccretle tuttuklar\u0131n\u0131n en hay\u0131rl\u0131s\u0131, g\u00fc\u00e7l\u00fc, g\u00fcvenilirdir.\u2019 dedi." (Kasas, 26)<\/p>\n

Hz. Yusuf (as) da, ba\u015flar\u0131na gelen olaylar\u0131n nedeni ve sonu\u00e7lar\u0131 konusunda babas\u0131n\u0131 bilgilendirmi\u015f, kar\u015f\u0131la\u015ft\u0131klar\u0131 durumun hikmetini a\u00e7\u0131klam\u0131\u015ft\u0131r.<\/p>\n

\u201cAna-babas\u0131n\u0131 taht\u0131n \u00fcst\u00fcne \u00e7\u0131kard\u0131 ve hepsi onun i\u00e7in secdeye kapand\u0131lar (\u00f6n\u00fcnde e\u011fildiler; Yusuf): \u2018Babac\u0131\u011f\u0131m, i\u015fte bu, \u00f6nceden (g\u00f6rd\u00fc\u011f\u00fcm) r\u00fcyan\u0131n yorumudur. Rabbim onu ger\u00e7ek yapt\u0131, bana iyilik etti; zira \u015feytan, benimle karde\u015flerim aras\u0131na fitne soktuktan sonra O, beni zindandan \u00e7\u0131kard\u0131, sizi de \u00e7\u00f6lden getirdi. Ger\u00e7ekten Rabbim diledi\u011fi \u015feyi \u00e7ok ince d\u00fczenler. O, bilen, her \u015feyi yerli yerince yapand\u0131r.\u2019 dedi." (Yusuf, 100)<\/p>\n

Anne babalar, \u00e7ocuklar\u0131na d\u00fc\u015fk\u00fcn olurlar<\/p>\n

\u00c7ocuklar, fiziksel yarat\u0131l\u0131\u015flar\u0131nda, anne babadan bir par\u00e7a olduklar\u0131 gibi duygusal ve ruhsal olarak da ebeveynlerinin bir par\u00e7as\u0131d\u0131r. Bu nedenle her anne baba, \u00e7ocuklar\u0131na olduk\u00e7a d\u00fc\u015fk\u00fcn olur, onlara dokunan en k\u00fc\u00e7\u00fck bir s\u0131k\u0131nt\u0131, ebeveynde f\u0131rt\u0131nalar kopar\u0131r.<\/p>\n

\u00c7ocuklar, ebeveyn i\u00e7in sevin\u00e7 kayna\u011f\u0131 olduklar\u0131 gibi, s\u0131k\u0131nt\u0131 ve \u00fcz\u00fcnt\u00fcleri ile de onlara kayg\u0131 ve tasa kayna\u011f\u0131 olurlar; \u00e7ocuklar\u0131n\u0131n ba\u015f\u0131na bir s\u0131k\u0131nt\u0131n\u0131n gelmesi, ebeveyni yasa bo\u011far. Hz. Yakup (as) da, kayboldu\u011funu d\u00fc\u015f\u00fcnd\u00fc\u011f\u00fc o\u011flu Hz. Yusuf (as) i\u00e7in ayn\u0131 kayg\u0131y\u0131 duymu\u015f ve onun \u00fcz\u00fcnt\u00fcs\u00fcnden a\u011flayarak k\u00f6r olmu\u015ftu.<\/p>\n

\u201cVe y\u00fcz\u00fcn\u00fc onlardan \u00f6teye \u00e7evirdi de: \u2018Ey Yusuf \u00fczerindeki tasam\u2019 dedi ve tasadan g\u00f6zleri a\u011fard\u0131; (ac\u0131s\u0131n\u0131) yutkunuyordu. Dediler ki: \u2018Vallahi sen, Yusuf\u2019u ana ana hasta olacaks\u0131n yahut \u00f6leceksin!\u2019 \u2018Ben \u00fcz\u00fcnt\u00fc ve tasam\u0131 yaln\u0131z Allah\u2019a arz ederim ve Allah taraf\u0131ndan, sizin bilmedi\u011finiz \u015feyleri bilirim.\u2019 dedi. Ey o\u011fullar\u0131m, gidin, Yusuf\u2019u ve karde\u015fini ara\u015ft\u0131r\u0131n, Allah\u2019\u0131n rahmetinden umut kesmeyin; zira k\u00e2fir kavimden ba\u015fkas\u0131 Allah\u2019\u0131n rahmetinden umut kesmez!\u201d (Yusuf, 84-87)<\/p>\n

Hz. Yakup (as)\u2019\u0131n, Hz. Yusuf (as)\u2019\u0131n hasreti ile g\u00f6zlerinin k\u00f6r olmas\u0131 durumu, ak\u0131ll\u0131 ve hay\u0131rl\u0131 \u00e7ocuklar\u0131n, anne babalar\u0131n\u0131 \u00fczmemeleri i\u00e7in a\u00e7\u0131k bir \u00f6rnektir. Aksi takdirde Rab\u2019lerine bunun hesab\u0131n\u0131 veremezler.<\/p>\n

Uzaklara giden ya da \u00f6len \u00e7ocuklar\u0131na \u00fcz\u00fclen anne babalar, genellikle \u00e7ocuklar\u0131n\u0131n kokusunun sindi\u011fi elbiselerini koklarlar. Hz. Yusuf (as)\u2019\u0131n kendi g\u00f6mle\u011fini babas\u0131na g\u00f6ndermesi, bu ger\u00e7e\u011fi a\u00e7\u0131k\u00e7a ortaya koymaktad\u0131r.<\/p>\n

\u201c\u015eimdi benim \u015fu g\u00f6mle\u011fimi g\u00f6t\u00fcr\u00fcn, babam\u0131n y\u00fcz\u00fcne koyun da g\u00f6z\u00fc a\u00e7\u0131ls\u0131n ve b\u00fct\u00fcn ailenizle birlikte bana gelin. Kervan (M\u0131s\u0131r’dan) ayr\u0131l\u0131nca, babalar\u0131: \u2018E\u011fer bana bunak demezseniz, ben Yusuf\u2019un kokusunu al\u0131yorum.\u2019 dedi.\u201d (Yusuf, 93-94)<\/p>\n

Anne baba aleyhinde de olsa, adil \u015fahitlik yapmak<\/p>\n

M\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n, ilk ve en \u00f6ncelikli hassasiyetleri y\u00fcce Allah\u2019\u0131n h\u00fck\u00fcmleridir. Onlar, t\u00fcm ili\u015fkilerini, hayatlar\u0131n\u0131, dostluk ve d\u00fc\u015fmanl\u0131klar\u0131n\u0131, bu h\u00fck\u00fcmleri esas alarak d\u00fczenlerler, bu h\u00fck\u00fcmlere h\u00fck\u00fcm verirler.<\/p>\n

M\u00fc\u2019minler, anne baba da olsa, herkesi, Kur\u2019ani h\u00fck\u00fcmlere g\u00f6re de\u011ferlendirir, ona g\u00f6re hareket ederler; ebeveynin, ba\u015fkalar\u0131 ile olan sorunlar\u0131nda, taraf tutmadan, adalet kavram\u0131nca, anne babalar\u0131n\u0131n aleyhinde bile olsa, adil \u015fahitler olarak ger\u00e7e\u011fi s\u00f6ylerler. Bu konuda temel hassasiyet, anne baba memnuniyeti de\u011fil, y\u00fcce Allah\u2019\u0131n r\u0131zas\u0131d\u0131r.<\/p>\n

\u201cEy iman edenler, adaleti tam yerine getirerek Allah i\u00e7in \u015fahitlik edenler olun, kendinizin, ana baban\u0131z\u0131n ve yak\u0131nlar\u0131n\u0131z\u0131n aleyhinde bile olsa, zengin veya fakir de olsalar (adil olun); \u00e7\u00fcnk\u00fc Allah, ikisine de daha yak\u0131nd\u0131r. \u00d6yle ise keyfinize uyarak do\u011fruluktan sapmay\u0131n; e\u011fer (\u015fahitli\u011fi) e\u011fip b\u00fckerseniz ya da do\u011fruyu s\u00f6ylemezseniz, muhakkak ki Allah yapt\u0131klar\u0131n\u0131z\u0131 bilir.\u201d (Nisa, 135)<\/p>\n

Anne baba miras\u0131ndan, evlat da pay sahibidir<\/p>\n

\u00c7ocuklar\u0131n da anne baba \u00fczerinde haklar\u0131 vard\u0131r; bu haklar, onlar\u0131n, y\u00fcce Allah\u2019\u0131n r\u0131zas\u0131na g\u00f6re yeti\u015ftirilmeleri, ergenlik \u00e7a\u011flar\u0131na kadar onlara bakmalar\u0131 ve miraslar\u0131ndan onlara da bir pay vard\u0131r.<\/p>\n

\u201cAna baban\u0131n ve akraban\u0131n geriye b\u0131rakt\u0131klar\u0131ndan erkeklere pay vard\u0131r; ana baban\u0131n ve akraban\u0131n geriye b\u0131rakt\u0131klar\u0131ndan kad\u0131nlara da pay vard\u0131r; gerek az\u0131ndan gerek \u00e7o\u011fundan bir hisse ayr\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r.\u201d (Nisa, 7)<\/p>\n

\u00d6len anne baba miras\u0131ndan, evlatlara pay ay\u0131rmak, geride kalanlar\u0131n g\u00f6rev ve sorumluluklar\u0131d\u0131r. Bu nedenle geride kalan yak\u0131nlar\u0131, \u00f6len anne baban\u0131n, varsa bir miraslar\u0131 onu, Kur\u2019an\u2019da belirlenen esaslara uygun bir \u015fekilde payla\u015ft\u0131rmak zorundad\u0131rlar.<\/p>\n

\u201cAna baban ve akraban\u0131n b\u0131rakt\u0131klar\u0131ndan her birine varisler k\u0131ld\u0131k; yeminlerinizin ba\u011flad\u0131\u011f\u0131 kimselere de hisselerini verin, Allah her \u015feyi g\u00f6rmektedir.\u201d (Nisa, 33)<\/p>\n

Evlad\u0131n miras\u0131ndan, anne baba da pay sahibidir<\/p>\n

Anne baban\u0131n, evlat \u00fczerindeki haklar\u0131, yaln\u0131zca d\u00fcnyevi konularda onlara iyi davranmak de\u011fil, \u00e7ocuklar \u00f6ld\u00fcklerinde geriye b\u0131rakt\u0131klar\u0131 mirastan paylar\u0131 da vard\u0131r.<\/p>\n

\u201cAllah size, \u00e7ocuklar\u0131n\u0131z hakk\u0131nda, erke\u011fe kad\u0131n\u0131n pay\u0131n\u0131n iki kat\u0131n\u0131 tavsiye eder; (\u00e7ocuklar) ikiden fazla kad\u0131n iseler, (\u00f6lenin) b\u0131rakt\u0131\u011f\u0131n\u0131n \u00fc\u00e7te ikisi onlar\u0131nd\u0131r, e\u011fer (\u00e7ocuk) yaln\u0131z bir kad\u0131nsa (miras\u0131n) yar\u0131s\u0131 onundur. \u00d6lenin \u00e7ocu\u011fu varsa, b\u0131rakt\u0131\u011f\u0131 mirasta ana babas\u0131ndan her birinin alt\u0131da bir hissesi vard\u0131r, e\u011fer \u00e7ocu\u011fu yok da ana babas\u0131 ona varis oluyorsa, anas\u0131na \u00fc\u00e7te bir d\u00fc\u015fer, e\u011fer karde\u015fleri varsa, anas\u0131n\u0131n pay\u0131 alt\u0131da birdir. (Bunlar, \u00f6lenin) yapaca\u011f\u0131 vasiyetten ya da borcundan sonrad\u0131r. Babalar\u0131n\u0131z ve o\u011fullar\u0131n\u0131zdan hangisinin fayda bak\u0131m\u0131ndan size daha yak\u0131n oldu\u011funu bilmezsiniz; bunlar, Allah\u2019\u0131n koydu\u011fu haklard\u0131r, \u015f\u00fcphesiz Allah bilendir, h\u00e2kimdir.\u201d (Nisa, 11)<\/p>\n

\u201cBirinize \u00f6l\u00fcm geldi\u011fi zaman, e\u011fer bir hay\u0131r (mal) b\u0131rakacaksa, anaya, babaya, yak\u0131nlara uygun bir bi\u00e7imde vasiyet etmek, korunanlar \u00fczerine bir hakt\u0131r.\u201d (Bakara, 180)<\/p>\n

Anne baban\u0131n evlad\u0131 \u00fczerinde hakk\u0131n\u0131n bulundu\u011fu, miras konusunda da \u00e7ok a\u00e7\u0131k bir \u015fekilde g\u00f6r\u00fclmektedir. Anne baba, \u00f6lmeden \u00f6nce, miras konusunda her hangi bir vasiyet b\u0131rakma ya da b\u0131rakmama konusunda Rab\u2019leri taraf\u0131ndan serbest b\u0131rak\u0131l\u0131rlarken, \u00e7ocuklar\u0131n, miras konusunda anne babalar\u0131 i\u00e7in vasiyet etmeleri zorunlu k\u0131l\u0131nm\u0131\u015f ve bunun bir hak oldu\u011fu belirtilmi\u015f, b\u00f6yle yap\u0131lmas\u0131n\u0131n muttakilerin g\u00f6revleri oldu\u011fu bildirilmi\u015ftir.<\/p>\n

\u00c7ocuklar, babaya aittir<\/p>\n

\u0130sl\u00e2m, bir hayat nizam\u0131d\u0131r ve bu hayat nizam\u0131nda bireylerin sorumluluklar\u0131 a\u00e7\u0131k bir \u015fekilde belirlenmi\u015ftir. \u0130man eden herkes, Rab\u2019lerinin bildirdi\u011fi bu hayat nizam\u0131na ve haklar\u0131ndaki h\u00fck\u00fcmlere, hi\u00e7bir s\u0131k\u0131nt\u0131 duymadan teslim olmak zorundad\u0131r.<\/p>\n

\u0130sl\u00e2mi aile yap\u0131s\u0131nda, anne baban\u0131n g\u00f6revleri belirlenmi\u015f, herkes, belirlenen ilahi kurallara s\u0131k\u0131nt\u0131 duymadan uymakla m\u00fckelleftir. Ebeveynin ayr\u0131lmas\u0131 durumunda \u00e7ocuklar\u0131n sorumlulu\u011fu babaya verilmi\u015f, bu konuda anneye bir y\u00fck y\u00fcklenmemi\u015ftir.<\/p>\n

\u201cOnlar\u0131, babalar\u0131n\u0131n ad\u0131na ba\u011flayarak \u00e7a\u011f\u0131r\u0131n; bu, Allah yan\u0131nda daha adaletlidir. E\u011fer babalar\u0131n\u0131 bilmiyorsan\u0131z, onlar sizin din karde\u015fleriniz ve dostlar\u0131n\u0131zd\u0131r; yan\u0131larak yapt\u0131\u011f\u0131n\u0131zda size bir g\u00fcnah yok, fakat kalplerinizin bile bile yapt\u0131\u011f\u0131nda g\u00fcnah vard\u0131r. Allah \u00e7ok ba\u011f\u0131\u015flayan, \u00e7ok esirgeyendir.\u201d (Ahzab, 5)<\/p>\n

\u201cAnneler, \u00e7ocuklar\u0131n\u0131 -emzirmeyi tamamlamak isteyen kimse i\u00e7in- tam iki y\u0131l emzirirler; onlar\u0131n uygun bi\u00e7imde yiyece\u011fini ve giyece\u011fini sa\u011flamak, \u00e7ocu\u011fun babas\u0131na aittir. Herkes ancak g\u00fcc\u00fc \u00f6l\u00e7\u00fcs\u00fcnde bir \u015feyle y\u00fck\u00fcml\u00fc tutulur; ne anne \u00e7ocu\u011fu y\u00fcz\u00fcnden, ne de \u00e7ocu\u011fun ait oldu\u011fu baba, \u00e7ocu\u011fu y\u00fcz\u00fcnden zarara sokulmas\u0131n; miras\u00e7\u0131n\u0131n da ayn\u0131 \u015feyi yapmas\u0131 gerekir. E\u011fer (ana-baba), anla\u015f\u0131p dan\u0131\u015farak (\u00e7ocu\u011fu) s\u00fctten kesmek isterlerse, kendilerine g\u00fcnah yoktur. \u00c7ocuklar\u0131n\u0131z\u0131 (s\u00fctannesi tutup) emzirtmek isterseniz, verdi\u011finiz(\u00fccret)i g\u00fczelce verdikten sonra yine \u00fczerinize bir g\u00fcnah yoktur. Allah’tan korkun ve bilin ki, Allah, yapt\u0131\u011f\u0131n\u0131z her \u015feyi g\u00f6rmektedir.\u201d (Bakara, 233)<\/p>\n

\u00c7ocuklar\u0131n babaya ait olmalar\u0131, elbette annelerinin \u00e7ocuk \u00fczerinde bir hakk\u0131n\u0131n bulunmad\u0131\u011f\u0131 anlam\u0131na gelmiyor. Bu hak, \u00e7ocu\u011fun bak\u0131m\u0131 ve yeti\u015ftirilmesi konusundad\u0131r. Fiziksel bak\u0131m\u0131ndan hassas, ekonomik bak\u0131m\u0131ndan zay\u0131f olan kad\u0131nlar\u0131n, \u00e7ocuklar\u0131na bakma zorunluluklar\u0131 yoktur, ancak annelik duygular\u0131 a\u00e7\u0131s\u0131ndan \u00e7ocuklar \u00fczerinde hak sahibidirler. Bu nedenle \u00e7ocuklarla ileti\u015fimleri devam eder.<\/p>\n

Anne baba, mahrem de\u011fillerdir<\/p>\n

M\u00fcsl\u00fcmanlar, mahremiyete \u00e7ok \u00f6nem verirler; bu nedenle insanlarla sosyal ve adab\u0131 mua\u015feret ili\u015fkilerinde olduk\u00e7a titiz davran\u0131rlar. Y\u00fcce Allah (cc), M\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n, kimlerle nas\u0131l g\u00f6r\u00fc\u015fecekleri, kimlerle oturup kimlerle oturmayacaklar\u0131, kimlerin yan\u0131nda ev ortam\u0131nda, nas\u0131l hareket edecekleri a\u00e7\u0131k bir \u015fekilde belirtmi\u015ftir.<\/p>\n

Anne baba, \u00e7ocuklar i\u00e7in mahrem de\u011fildirler; \u00f6zellikle k\u0131z \u00e7ocuklar\u0131n\u0131n, babalar\u0131 yan\u0131nda ev ortam\u0131nda rahat hareket edecekleri Kur\u2019an\u2019da a\u00e7\u0131k\u00e7a bildirilmi\u015ftir.<\/p>\n

\u201cM\u00fc\u2019min kad\u0131nlara da s\u00f6yle, baz\u0131 bak\u0131\u015flar\u0131n\u0131 k\u0131ss\u0131nlar, \u0131rzlar\u0131n\u0131 korusunlar, s\u00fcslerini g\u00f6stermesinler; ancak kendili\u011finden g\u00f6r\u00fcnenler hari\u00e7, ba\u015f\u00f6rt\u00fclerini y\u0131rtma\u00e7lar\u0131n\u0131n \u00fcst\u00fcne koysunlar, s\u00fcslerini kimseye g\u00f6stermesinler. Yaln\u0131z kocalar\u0131na yahut babalar\u0131na yahut kay\u0131n babalar\u0131na yahut o\u011fullar\u0131na yahut \u00fcvey o\u011fullar\u0131na yahut karde\u015flerine yahut karde\u015flerinin o\u011fullar\u0131na yahut K\u0131z karde\u015flerinin o\u011fullar\u0131na yahut kad\u0131nlar\u0131na yahut ellerinin alt\u0131nda bulunan(hizmet\u00e7i)lerine yahut kad\u0131na ihtiyac\u0131 bulunmayan erkek tabilerine yahut hen\u00fcz kad\u0131nlar\u0131n mahrem yerlerini anlamayan \u00e7ocuklara g\u00f6sterebilir. Gizledikleri s\u00fcslerin bilinmesi i\u00e7in ayaklar\u0131n\u0131 vurmas\u0131nlar. Ey M\u00fc\u2019minler, topluca Allah’a tevbe edin ki fel\u00e2ha eresiniz.\u201d (Nur, 31)<\/p>\n

\u201cOnlara ne babalar\u0131, ne o\u011fullar\u0131, ne karde\u015fleri, ne karde\u015flerinin o\u011fullar\u0131, ne K\u0131z karde\u015flerinin o\u011fullar\u0131, ne kad\u0131nlar\u0131 ve ne de ellerinin alt\u0131nda bulunanlar\u0131 hakk\u0131nda bir g\u00fcnah yoktur; Allah’tan korkun; \u015f\u00fcphesiz Allah, her \u015feyi g\u00f6rmektedir.\u201d (Ahzab, 55)<\/p>\n

Sosyal ve adab\u0131 mua\u015feret ili\u015fkileri konusunda M\u00fc\u2019minleri uyaran y\u00fcce Allah (cc), onlara, kimlerin evlerinde yemek yiyecekleri konusunda da yol g\u00f6stermi\u015ftir.<\/p>\n

\u201cK\u00f6re g\u00fc\u00e7l\u00fck yoktur, topala g\u00fc\u00e7l\u00fck yoktur, hastaya g\u00fc\u00e7l\u00fck yoktur. Size de kendi evlerinizden yahut babalar\u0131n\u0131z\u0131n evlerinden yahut annelerinizin evlerinden yahut karde\u015flerinizin evlerinden yahut K\u0131z karde\u015flerinizin evlerinden yahut amcalar\u0131n\u0131z\u0131n evlerinden yahut halalar\u0131n\u0131z\u0131n evlerinden yahut day\u0131lar\u0131n\u0131z\u0131n evlerinden yahut teyzelerinizin evlerinden yahut anahtarlar\u0131 ellerinizde bulunan evlerden yahut arkada\u015f\u0131n\u0131z\u0131n evlerinden yemenizde bir g\u00fc\u00e7l\u00fck yoktur. Toplu olarak yahut ayr\u0131 ayr\u0131 yemenizde de \u00fczerinize bir g\u00fcnah yoktur; evlere girdi\u011finiz zaman Allah taraf\u0131ndan kutlu, g\u00fczel bir ya\u015fama dile\u011fi olarak kendinize sel\u00e2m verin. \u0130\u015fte Allah, ayetleri size b\u00f6yle a\u00e7\u0131kl\u0131yor ki d\u00fc\u015f\u00fcn\u00fcp anlayas\u0131n\u0131z.\u201d (Nur, 61)<\/p>\n

Bu ayet, M\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n, belirlenen esaslar i\u00e7erisinde bu evlerde yemek yiyebileceklerini a\u00e7\u0131klamaktad\u0131r. Ayette ge\u00e7en \u201cToplu olarak yahut ayr\u0131 ayr\u0131 yemenizde de \u00fczerinize bir g\u00fcnah yoktur;\u201d ifadesi, mahremiyet \u00f6l\u00e7\u00fcleri i\u00e7erisinde hareket ederek toplu ya da ayr\u0131 ayr\u0131 yemek yenilebilece\u011fini belirtmektedir.<\/p>\n

Kimlerle beraber yemek yenilece\u011fi, Nur, 31. ayette namahrem olanlar a\u00e7\u0131klanarak belirtilmi\u015ftir; bunun d\u0131\u015f\u0131nda kalanlarla ayr\u0131 ayr\u0131 yemek yenilecektir. Ayr\u0131ca kad\u0131nlar, kad\u0131nlarla beraber oturup yemek yiyebilecekleri gibi, evde ba\u015fka kimse yoksa ki\u015fi, tek ba\u015f\u0131na da \u00e7ekinmeden yemek yenilebilece\u011fi belirtilmektedir.<\/p>\n

Ayette \u201canahtarlar\u0131 ellerinizde bulunan evlerden yahut arkada\u015f\u0131n\u0131z\u0131n evlerinden yemenizde bir g\u00fc\u00e7l\u00fck yoktur\u201d h\u00fckm\u00fcnde belirtilen husus, anahtarlar\u0131 sizde olan evde, ba\u015fka kimse yoksa tek ba\u015f\u0131n\u0131za o evde yemek yenilebilece\u011fi gibi, ev sahibi geldi\u011finde, yine mahremiyet \u00f6l\u00e7\u00fcleri i\u00e7erisinde yemek yenilebilecektir. Yani anahtar bir erkekte ise, evin erke\u011fi ile anahtar bir kad\u0131nda ise evin kad\u0131n\u0131 ile beraber yemek yenilebilecektir.<\/p>\n

Babalar\u0131n evlendi\u011fi kad\u0131nlarla \u00e7ocuklar\u0131 evlenemezler<\/p>\n

\u0130sl\u00e2m\u2019da, anne babaya verilen de\u011fer, aile yap\u0131s\u0131ndaki ba\u011flar\u0131n g\u00fc\u00e7lenmesini, ailede g\u00fcvenin tesisini, huzur ve mutlu bir aile tablosunun olu\u015fmas\u0131n\u0131 sa\u011flamaktad\u0131r. Babaya olan sayg\u0131, onun evlendi\u011fi ba\u015fka bir kad\u0131na da g\u00f6sterilmi\u015f ve \u00e7ocuklara, baban\u0131n evlendi\u011fi di\u011fer kad\u0131nla evlenmeleri yasaklanm\u0131\u015ft\u0131r.<\/p>\n

\u201cGe\u00e7mi\u015fte olanlar hari\u00e7, art\u0131k babalar\u0131n\u0131z\u0131n evlendi\u011fi kad\u0131nlarla evlenmeyin, \u00e7\u00fcnk\u00fc bu, edepsizliktir, (Allah\u2019\u0131n) h\u0131\u015fm\u0131d\u0131r ve i\u011fren\u00e7 bir yoldur.\u201d (Nisa, 22)<\/p>\n

Babalar\u0131n\u0131n evlendi\u011fi di\u011fer kad\u0131nla \u00e7ocuklar\u0131n, evlenmelerinin edepsizlik, i\u011fren\u00e7 olarak nitelendirilmesinin ve y\u00fcce Allah\u2019\u0131n h\u0131\u015fm\u0131n\u0131 celbetmesinin nedeni, bu kad\u0131nlar\u0131n da anne konumunda olmalar\u0131d\u0131r. Anne konumunda olan bir kad\u0131nla evlenmek, insan\u0131n \u00f6z annesi ile evlenmesi gibi b\u00fcy\u00fck bir edepsizlik, i\u011fren\u00e7 bir durum ve apa\u00e7\u0131k bir ahlaks\u0131zl\u0131kt\u0131r. Bu nedenle y\u00fcce Allah (cc), \u00e7ocuklar\u0131n, b\u00f6yle olan kad\u0131nlarla evlenmelerini yasaklam\u0131\u015ft\u0131r.<\/p>\n

Anneler, mahrem de\u011fillerdir, nik\u00e2hlar\u0131 haramd\u0131r<\/p>\n

Babalar\u0131n evlendikleri ikinci kad\u0131nla \u00e7ocuklar\u0131n evlenmesini yasaklayan y\u00fcce Allah (cc), s\u00fctannelerini de anne konumunda de\u011ferlendirmi\u015f, onlarla da evlenmeyi yasaklam\u0131\u015ft\u0131r. Buna g\u00f6re anneler, s\u00fctanneleri ve babalar\u0131n evlendi\u011fi kad\u0131nlar, anne h\u00fckm\u00fcndedir. Ayn\u0131 \u015fekilde k\u0131zkarde\u015flerle s\u00fct bac\u0131lar da ayn\u0131 \u00e7er\u00e7evede belirtilmi\u015flerdir.<\/p>\n

\u201cSize (\u015funlarla evlenmek) haram k\u0131l\u0131nd\u0131; analar\u0131n\u0131z, k\u0131zlar\u0131n\u0131z, k\u0131zkarde\u015fleriniz, halalar\u0131n\u0131z, teyzeleriniz, karde\u015f k\u0131zlar\u0131, k\u0131zkarde\u015f k\u0131zlar\u0131, sizi emziren analar\u0131n\u0131z, s\u00fct bac\u0131lar\u0131n\u0131z, kay\u0131n valideniz, evlendi\u011finiz e\u015flerinizden olup evlerinizde bulunan \u00fcvey k\u0131zlar\u0131n\u0131z -e\u011fer onlarla hen\u00fcz birle\u015fmemi\u015fseniz (evlenmenizde) \u00fczerinize bir g\u00fcnah yoktur- kendi sulb\u00fcn\u00fczden gelen o\u011fullar\u0131n\u0131z\u0131n kar\u0131lar\u0131 ve iki k\u0131zkarde\u015fi bir arada alman\u0131z. Ancak ge\u00e7mi\u015fte olanlar hari\u00e7. Elbette Allah, \u00e7ok ba\u011f\u0131\u015flayan, \u00e7ok esirgeyendir.\u201d (Nisa, 23)<\/p>\n

Babalar\u0131n, evlendikleri ikinci e\u015flerinden daha \u00f6nce olmu\u015f k\u0131zlarla evlenmeleri de yasaklanm\u0131\u015ft\u0131r. Buradaki \u00f6nemli husus, bu k\u0131zlar\u0131n da \u00f6z k\u0131zlar gibi olduklar\u0131d\u0131r. Bir ba\u015fka husus, anneleri ile evlenen adamlar da, bu k\u0131zlara g\u00f6re baba h\u00fckm\u00fcndedir. Bu nedenle bu k\u0131zlar, annelerinin kocalar\u0131na mahrem de\u011fildirler.<\/p>\n

\u00c7ocuklar\u0131n, babalar\u0131n\u0131n evlendikleri di\u011fer e\u015fleri ile evlenmeleri, nas\u0131l ki, \u00f6z anneler ile evlenmek gibi b\u00fcy\u00fck bir edepsizlik, i\u011fren\u00e7 bir durum ve apa\u00e7\u0131k bir ahlaks\u0131zl\u0131k ise, babalar\u0131n da, e\u015flerinin k\u0131zlar\u0131 ile evlenmeleri, t\u0131pk\u0131 kendi k\u0131zlar\u0131 ile evlenmek gibi b\u00fcy\u00fck bir edepsizlik, i\u011fren\u00e7 bir durum ve apa\u00e7\u0131k bir ahlaks\u0131zl\u0131kt\u0131r.<\/p>\n

Anneler, e\u015fler gibi de\u011fildir<\/p>\n

\u00c7ocuklara g\u00f6re annelerin konumu hak, sayg\u0131, sevgi, \u015fefkat, cinsellik ve yak\u0131nl\u0131k gibi duygular nedeniyle e\u015flerle k\u0131yaslanamayacak kadar farkl\u0131d\u0131r. Bu nedenle hi\u00e7 kimse, belli gerek\u00e7eler ileri s\u00fcrerek e\u015flerini annelerine benzetemezler.<\/p>\n

\u201cAllah, bir adam\u0131n (g\u00f6\u011f\u00fcs) bo\u015flu\u011funda iki kalp yaratmad\u0131 ve z\u0131har yapt\u0131\u011f\u0131n\u0131z (anneye benzetti\u011finiz) e\u015flerinizi, sizin anneleriniz yapmad\u0131; evlatl\u0131klar\u0131n\u0131z\u0131 da sizin \u00f6z o\u011fullar\u0131n\u0131z k\u0131lmad\u0131. Bunlar, sizin a\u011f\u0131zlar\u0131n\u0131za gelen s\u00f6zlerinizdir; Allah ger\u00e7e\u011fi s\u00f6yler ve O, do\u011fru yola iletir.\u201d (Ahzab, 4)<\/p>\n

Y\u00fcce Allah\u2019\u0131n bu h\u00fckm\u00fcne ra\u011fmen bir kimse, e\u015fine: \u201cSeni bo\u015fuyorum, art\u0131k anam, bac\u0131ms\u0131n\u201d gibi ifadeleri kullanamaz. \u00c7\u00fcnk\u00fc hi\u00e7bir anne insan\u0131n e\u015fine benzemez, b\u00f6yle bir benzetmede bulunmas\u0131, \u00e7ok \u00e7irkin bir ifade ve yalan bir s\u00f6zd\u00fcr.<\/p>\n

\u201cSizden kad\u0131nlara z\u0131har edenler, bilmelidirler ki o kad\u0131nlar, onlar\u0131n analar\u0131 de\u011fillerdir; onlar\u0131n analar\u0131, ancak kendilerini do\u011furan kad\u0131nlard\u0131r. Onlar, \u00e7irkin ve yalan olan bir s\u00f6z s\u00f6yl\u00fcyorlar, bununla beraber Allah, affedicidir ba\u011f\u0131\u015flay\u0131c\u0131d\u0131r.\u201d (M\u00fccadele, 2)<\/p>\n

Y\u00fcce Allah (cc), e\u015flerini annelerine benzetip bo\u015famaya \u00e7al\u0131\u015fanlar\u0131 a\u011f\u0131r bir \u015fekilde uyarm\u0131\u015f, e\u015flerinin, onlar\u0131n anneleri olmad\u0131\u011f\u0131n\u0131 bildirmi\u015f, \u00f6yle diyenlere ceza \u00f6ng\u00f6rm\u00fc\u015ft\u00fcr. Buna uymayanlar\u0131, koydu\u011fu s\u0131n\u0131rlar\u0131 \u00e7i\u011fneyen k\u00e2firler olarak nitelendirmi\u015ftir.<\/p>\n

Kad\u0131nlar\u0131na z\u0131har edip sonra s\u00f6ylediklerine d\u00f6nenler, kar\u0131lar\u0131yla temaslar\u0131ndan \u00f6nce bir k\u00f6leyi h\u00fcrriyete kavu\u015fturmal\u0131d\u0131rlar; size \u00f6\u011f\u00fctlenen budur; Allah, yapt\u0131klar\u0131n\u0131z\u0131 haber almaktad\u0131r. Buna imk\u00e2n bulamayan, temaslar\u0131ndan \u00f6nce aral\u0131ks\u0131z olarak iki ay oru\u00e7 tutmal\u0131d\u0131r; buna da g\u00fcc\u00fc yetmeyen, altm\u0131\u015f fakiri doyurmal\u0131d\u0131r. Allah’a ve Rasul\u00fcne inanman\u0131z i\u00e7in bu h\u00fck\u00fcmler konmu\u015ftur. Bunlar, Allah\u2019\u0131n s\u0131n\u0131rlar\u0131d\u0131r k\u00e2firler i\u00e7in ac\u0131 bir azap vard\u0131r.\u201d (M\u00fccadele, 3-4)<\/p>\n

Rasul\u00fcn e\u015fleri, M\u00fc\u2019minlerin anneleridir<\/p>\n

Y\u00fcce Allah (cc), Rasul\u00fcn e\u015flerinin, M\u00fc\u2019minlerin anneleri oldu\u011funu bildirmi\u015ftir. Bunun anlam\u0131, M\u00fc\u2019minlerin, onlara, kendi annelerine g\u00f6sterdikleri sayg\u0131 ve h\u00fcrmeti g\u00f6stermeleri, onlar\u0131 incitmemeleridir.<\/p>\n

\u201cPeygamber, M\u00fc\u2019minlere canlar\u0131ndan ileridir; onun e\u015fleri de onlar\u0131n anneleridir. Rahim s\u00e2hipleri de Allah\u2019\u0131n Kitab\u0131nda birbirlerine \u00f6teki M\u00fc\u2019minlerden ve Muhacirlerden daha yak\u0131nd\u0131rlar; ancak dostlar\u0131n\u0131za bir iyilik yapman\u0131z hari\u00e7, bunlar Kitapta yaz\u0131lm\u0131\u015ft\u0131r.\u201d (Ahzab, 6)<\/p>\n

Peygamberin e\u015flerinin, M\u00fc\u2019minlerin anneleri olu\u015funun di\u011fer bir anlam\u0131 da, t\u0131pk\u0131 di\u011fer anne konumunda olanlar gibi, onlarla da evlenmenin haram olu\u015fudur.<\/p>\n

\u201cEy iman edenler, Peygamber’in evlerine (rastgele) girmeyin, ancak yemek i\u00e7in size izin verilir de girerseniz (erken gelip) yeme\u011fin pi\u015fmesini beklemeyin; \u00e7a\u011fr\u0131ld\u0131\u011f\u0131n\u0131z zaman girin; yeme\u011fi yiyince da\u011f\u0131l\u0131n, s\u00f6ze dalmay\u0131n. \u00c7\u00fcnk\u00fc bu (tavr\u0131n\u0131z) Peygamberi incitiyor, fakat o, (s\u00f6ylemekten) utan\u0131yordu, ama Allah ger\u00e7ekten utanmaz; onlardan (peygamberin e\u015flerinden), bir \u015fey istedi\u011finiz zaman perde arkas\u0131ndan isteyin. Bu, hem sizin kalpleriniz, hem de onlar\u0131n kalpleri i\u00e7in daha temizdir. Sizin, Allah\u2019\u0131n El\u00e7isini incitmeniz ve kendisinden sonra onun e\u015flerini nik\u00e2hlaman\u0131z asla olamaz, \u00e7\u00fcnk\u00fc bu, Allah kat\u0131nda b\u00fcy\u00fck(bir g\u00fcnah)t\u0131r.\u201d (Ahzab, 53)<\/p>\n

Yanl\u0131\u015f \u00fczerinde bulunan anne babalar\u0131n yolundan ayr\u0131lmayanlar, m\u00fc\u015friktirler<\/p>\n

Anne babaya itaat, ancak d\u00fcnyevi i\u015flerde, onlar\u0131n ihtiya\u00e7lar\u0131n\u0131 giderme ve onlara kar\u015f\u0131 iyi davranma konusundad\u0131r. Yanl\u0131\u015f \u00fczerinde bulunan, y\u00fcce Allah\u2019a \u015firk ko\u015fan anne babalara itaat edilmeyecek, onlar\u0131n yolundan gidilmeyecektir.<\/p>\n

M\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n, hayatlar\u0131n\u0131 merkezinde yaln\u0131zca Rab\u2019lerinin h\u00fckm\u00fc ve r\u0131zas\u0131 vard\u0131r. Bunun d\u0131\u015f\u0131nda bir \u015feyi hayatlar\u0131n\u0131n merkezine alanlar, a\u00e7\u0131k bir \u015fekilde sapm\u0131\u015flard\u0131r. M\u00fcsl\u00fcmanlar\u0131n de\u011fer \u00f6l\u00e7\u00fcleri, y\u00fcce Allah\u2019\u0131n bildirdi\u011fi Tevhidi esaslard\u0131r, bunun d\u0131\u015f\u0131ndaki her \u00f6l\u00e7\u00fc, her de\u011fer yarg\u0131s\u0131, her istek ve arzu, ancak Tevhidi esaslar s\u00fczgecinden ge\u00e7irildikten sonra de\u011ferlendirilir.<\/p>\n

\u201cOnlara: \u2018Allah\u2019\u0131n indirdi\u011fine ve Rasule gelin\u2019 dense, \u2018Babalar\u0131m\u0131z\u0131 \u00fczerinde buldu\u011fumuz \u015fey bize yeter\u2019 derler; babalar\u0131 hi\u00e7bir \u015fey bilmeyen, do\u011fru yolu bulamayan kimseler olsa da m\u0131?\u201d (Maide, 104)<\/p>\n

Anne baba da olsa, hi\u00e7bir \u015fey, y\u00fcce Allah\u2019\u0131n ve O\u2019nun r\u0131zas\u0131n\u0131n \u00fczerinde olamaz. Hak yol \u00fczerinde bulunmayan, Tevhidi esaslara ayk\u0131r\u0131 olan ne olursa olsun, takip edilmez, terk edilir. \u015eirkin ve k\u00fcfr\u00fcn mant\u0131\u011f\u0131 hi\u00e7bir d\u00f6nemde de\u011fi\u015fmemi\u015ftir; kendilerine yap\u0131lan Tevhidi \u00e7a\u011fr\u0131y\u0131 hep ayn\u0131 gerek\u00e7elerle reddetmi\u015flerdir.<\/p>\n

\u201cOnlara a\u00e7\u0131k a\u00e7\u0131k ayetlerimiz okundu\u011fu zaman dediler ki: \u2018Bu, sadece sizi babalar\u0131n\u0131z\u0131n tapt\u0131\u011f\u0131ndan \u00e7evirmek isteyen bir adamdan ba\u015fka bir \u015fey de\u011fildir\u2019 ve dediler ki: \u2018Bu, uydurulmu\u015f bir yalandan ba\u015fka bir \u015fey de\u011fildir\u2019 ve kendilerine gelen hakk\u0131 ink\u00e2r edenler: \u2018Bu, apa\u00e7\u0131k bir b\u00fcy\u00fcd\u00fcr, ba\u015fka bir \u015fey de\u011fildir\u2019 dediler.\u201d (Sebe, 43)<\/p>\n

K\u00e2fir ve m\u00fc\u015friklerin, atalar\u0131n\u0131n yoluna tabi olmalar\u0131 ve kendilerine gelen ger\u00e7ekleri ink\u00e2r etmeleri, g\u00fcn\u00fcm\u00fczde ayn\u0131 gerek\u00e7elerle devam etmektedir. G\u00fcn\u00fcm\u00fcz insan\u0131 da kendilerine Tevhidi esaslar ula\u015ft\u0131r\u0131ld\u0131\u011f\u0131nda mazeretleri hep ayn\u0131 \u015fekilde olmu\u015ftur.<\/p>\n

\u201cSizden ba\u015fkalar\u0131 bunu s\u00f6ylemiyor, biz \u00e2limlerimizden bunu duymad\u0131k, \u015fimdiye kadar hep \u00f6yle gelmi\u015f, siz mi de\u011fi\u015ftireceksiniz.\u201d Onlara, \u201cKur\u2019an b\u00f6yle diyor\u201d denildi\u011finde de, \u201cBir tek siz mi anl\u0131yorsunuz Kur\u2019an\u2019\u0131\u201d diyerek Tevhidi esaslara s\u0131rt d\u00f6n\u00fcyorlar.<\/p>\n

\u201c\u00c7\u00fcnk\u00fc onlar babalar\u0131n\u0131 sap\u0131k kimseler buldular; kendileri de onlar\u0131n izlerinde ko\u015fturuyorlar.\u201d (Saffat, 69-70)<\/p>\n

Asl\u0131nda k\u00fcf\u00fcr ve \u015firk ehlini bu gerek\u00e7eleri, atalar\u0131na tabi olmaktan \u00e7ok, kendi sap\u0131kl\u0131klar\u0131na bir k\u0131l\u0131f uydurma \u00e7abas\u0131ndan ba\u015fka bir \u015fey de\u011fildir. Onlar zaten sap\u0131klard\u0131r!<\/p>\n

K\u00f6t\u00fcl\u00fc\u011f\u00fc, anne babalara y\u00fcklemek b\u00fcy\u00fck bir zul\u00fcmd\u00fcr<\/p>\n

Y\u00fcce Allah (cc), her insana ak\u0131l vermi\u015f ve onu kendi s\u00f6yleyip yapt\u0131klar\u0131ndan sorumlu tutmu\u015ftur. Bu nedenle insan\u0131n, yapt\u0131\u011f\u0131 bir k\u00f6t\u00fcl\u00fc\u011f\u00fcn ya da i\u015fledi\u011fi bir g\u00fcnah\u0131n su\u00e7unu anne babaya ya da bir ba\u015fkas\u0131na atmas\u0131, ki\u015fiyi o yapt\u0131\u011f\u0131 g\u00fcnahtan kurtaramayaca\u011f\u0131 gibi su\u00e7lad\u0131\u011f\u0131 ki\u015filere de zulmetmesine neden olacakt\u0131r.<\/p>\n

\u00dczerinde bulunduklar\u0131 sap\u0131kl\u0131\u011f\u0131 d\u00fc\u015f\u00fcnmeyenler, kendilerine Hak ula\u015ft\u0131r\u0131ld\u0131\u011f\u0131nda, ellerinde hi\u00e7bir delil bulunmad\u0131\u011f\u0131 halde su\u00e7u ya babalar\u0131na at\u0131yorlar ya da \u201cBu Allah\u2019\u0131n emridir\u201d deyip y\u00fcce Allah\u2019a iftira ediyorlar.<\/p>\n

\u201cOnlar bir k\u00f6t\u00fcl\u00fck yapt\u0131klar\u0131 zaman: \u2018Babalar\u0131m\u0131z\u0131 bu yolda bulduk, bunu bize Allah emretti\u2019 dediler. \u2018Allah k\u00f6t\u00fcl\u00fc\u011f\u00fc emretmez\u2019 de, Allah’a kar\u015f\u0131 bilmedi\u011finiz \u015feyler mi s\u00f6yl\u00fcyorsunuz!\u201d (A\u2019raf, 28)<\/p>\n

Anne baba sap\u0131k, evlatlar\u0131n\u0131 da k\u00f6t\u00fc bir \u015fekilde yeti\u015ftirmi\u015f olsalar bile, \u00e7ocuklar, akil bali\u011f olduktan sonra d\u00fc\u015f\u00fcnerek, aklederek Rab\u2019lerinin indirdi\u011fi Tevhidi esaslara iman etmekle m\u00fckelleftirler. Bunu yapmayarak, \u201cAnnem babam, bana bir \u015fey \u00f6\u011fretmediler, benim g\u00fcnah\u0131m onlar\u0131n \u00fczerindedir\u201d gibi bir kolayc\u0131l\u0131kla mazeretler ileri s\u00fcrenler, yaln\u0131zca kendilerini kand\u0131r\u0131yorlar. Onlara bu mazeretleri, y\u00fcce Allah (cc) yan\u0131ndan hi\u00e7bir fayda sa\u011flamayacakt\u0131r.<\/p>\n

\u0130nsan, k\u0131yamet g\u00fcn\u00fc, anne babas\u0131ndan ka\u00e7ar<\/p>\n

\u0130\u015fledikleri \u015firk, k\u00fcf\u00fcr ve g\u00fcnahlar\u0131n sorumlulu\u011funu ebeveynlerine atanlar, k\u0131yamet g\u00fcn\u00fcnde anne babalar\u0131 onlardan, onlar da anne babalar\u0131ndan ka\u00e7acaklard\u0131r. \u00c7\u00fcnk\u00fc o g\u00fcn, herkes kendi hesab\u0131n\u0131n derdine d\u00fc\u015fecek ve kimse kimseye fayda vermeyecektir.<\/p>\n

\u201cO g\u00fcn ki\u015fi ka\u00e7ar karde\u015finden, anas\u0131ndan, babas\u0131ndan, e\u015finden ve o\u011fullar\u0131ndan; o g\u00fcn, onlardan her ki\u015finin, kendisine yeter derecede i\u015fi vard\u0131r.\u201d (Abese, 34-37)<\/p>\n

\u0130\u015fte o g\u00fcn gelmeden yap\u0131lmas\u0131 gereken \u015fey, bu d\u00fcnya hayat\u0131nda, anne baba mazeretini ileri s\u00fcrmeden, i\u015flenen g\u00fcnahlar\u0131n, yap\u0131lan isyanlar\u0131n su\u00e7unu onlara atmadan y\u00fcce Allah\u2019\u0131n Kitab\u0131\u2019na y\u00f6nelmek ve emredilenlere harfiyen uymakt\u0131r.<\/p>\n

Anne baba, ki\u015fiyi Allah\u2019\u0131n azab\u0131ndan kurtaramaz<\/p>\n

Ne anne baba ne de bir ba\u015fkas\u0131, g\u00fcnahk\u00e2r insana gelen d\u00fcnyevi ve uhrevi cezalar\u0131n azab\u0131ndan ki\u015fiyi kurtaramaz. \u0130nsan\u0131, ancak Rabb\u2019ine ihlasla y\u00f6nelmesi ve O\u2019nun belirledi\u011fi esaslara do\u011frultusunda hareket etmesi ile y\u00fcce Allah (cc) kurtaracakt\u0131r.<\/p>\n

\u201cAllah, Meryem o\u011flu Mesih’tir diyenler k\u00fcfre gitmi\u015flerdir. De ki: \u2018\u00d6yle ise Allah, Meryem o\u011flu Mesih’i, annesini ve yery\u00fcz\u00fcnde olanlar\u0131n hepsini hel\u00e2k etmek istese, Allah’a kar\u015f\u0131 kimin elinde bir \u015fey var! G\u00f6klerde, yerde ve ikisinin aras\u0131nda bulunan her \u015fey O’nundur; O, diledi\u011fini yarat\u0131r, Allah, her \u015feyi yapabilendir.\u201d (Maide, 17)<\/p>\n

Anne baban\u0131n ve evlad\u0131n sorumluluklar\u0131 ayr\u0131 ayr\u0131d\u0131r<\/p>\n

K\u0131yamet g\u00fcn\u00fc, herkesin sorumlulu\u011fu ayr\u0131d\u0131r; ne baba, evlad\u0131n\u0131n cezas\u0131n\u0131 \u00e7eker ne de evlat babas\u0131n\u0131n! Bu nedenle herkes, kendi hesab\u0131n\u0131 iyi yapmal\u0131 ve sorumlulu\u011funun bilincinde hareket ederek Rabb\u2019ine kar\u015f\u0131 kulluk g\u00f6revini yerine getirmelidir.<\/p>\n

\u201cEy insanlar, Rabbinizden korkun ve baban\u0131n, \u00e7ocu\u011funun cezas\u0131n\u0131 \u00e7ekmeyece\u011fi, \u00e7ocu\u011fun da babas\u0131n\u0131n cezas\u0131n\u0131 \u00e7ekmeyece\u011fi g\u00fcnden \u00e7ekinin; Allah\u2019\u0131n vaadi ger\u00e7ektir. D\u00fcnya hayat\u0131 sizi aldatmas\u0131n, o aldat\u0131c\u0131 sizi Allah hakk\u0131nda aldatmas\u0131n.\u201d (Lokman, 33)<\/p>\n

\u0130sl\u00e2m\u2019da, iman etmek bireysel oldu\u011fu gibi, i\u015flenen g\u00fcnahlar\u0131n cezas\u0131n\u0131 \u00e7ekmek de bireyseldir. Bu nedenle hi\u00e7 kimse, anne babas\u0131n\u0131n ya da ba\u015fkas\u0131n\u0131n yerine iman edemeyece\u011fi gibi, hi\u00e7 kimse de ba\u015fkas\u0131n\u0131n g\u00fcnah y\u00fck\u00fcn\u00fc \u00e7ekemez.<\/p>\n

\u0130man ve g\u00fcnah ki\u015fisel oldu\u011fu gibi, hay\u0131r i\u015flemek de bireyseldir ve ki\u015fi, ancak kendi el ve eme\u011finin kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131n\u0131 g\u00f6recektir. \u0130nsanlar, kendi el ve emekleri ile yapt\u0131klar\u0131 i\u015fler ve hay\u0131rlar kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131nda sevap alacak ve Rab\u2019lerini raz\u0131 edebileceklerdir.<\/p>\n

\u201cHi\u00e7bir g\u00fcnahk\u00e2r, ba\u015fkas\u0131n\u0131n g\u00fcnah\u0131n\u0131 y\u00fcklenmez ve elbette insana \u00e7al\u0131\u015fmas\u0131ndan ba\u015fka bir \u015fey yoktur; muhakkak ki \u00e7al\u0131\u015fmas\u0131 da yak\u0131nda g\u00f6r\u00fclecektir, sonra ona kar\u015f\u0131l\u0131\u011f\u0131 tastamam verilecektir.\u201d (Necm, 38-41)<\/p>\n

Sorumluluk bireyseldir; ki\u015fi, ancak kendi sorumlulu\u011funu yerine getirmekle m\u00fckelleftir. Hi\u00e7 kimse, anne babas\u0131n\u0131n ya da ba\u015fkas\u0131n\u0131n sorumlulu\u011funu y\u00fcklenip yerine getiremeyece\u011fi gibi, yine hi\u00e7 kimse ba\u015fkas\u0131n\u0131n g\u00fcnah\u0131n\u0131 y\u00fcklenemez. Herkes, kazand\u0131\u011f\u0131 g\u00fcnah\u0131n\u0131 y\u00fcklenecek ve ancak kendi g\u00fcnah\u0131n\u0131n hesab\u0131n\u0131 verecektir. Ayn\u0131 \u015fekilde, kimse kimsenin ad\u0131na ibadet ve kulluk yapamayaca\u011f\u0131 gibi, hi\u00e7 kimse de yapt\u0131\u011f\u0131 bir hay\u0131r ve iyili\u011fin sevab\u0131n\u0131 anne babas\u0131n\u0131n ya da ba\u015fkas\u0131n\u0131n hesab\u0131na yazd\u0131ramaz. Bu, sorumlulu\u011fun bireyselli\u011fi ve y\u00fcce Allah (cc) indinde herkesin kendi hesab\u0131n\u0131 verece\u011fi gere\u011fi b\u00f6yledir.<\/p>\n

Bir kimse, i\u015fledi\u011fi bir su\u00e7un g\u00fcnah\u0131n\u0131 ba\u015fkas\u0131na y\u00fckleyemeyece\u011fi ve ba\u015fkas\u0131 ad\u0131na g\u00fcnah i\u015fleyemeyece\u011fi gibi, kendi el ve eme\u011fi, kendi can ve mal\u0131 ile yapt\u0131\u011f\u0131 bir iyilik ve hayr\u0131n sevab\u0131n\u0131 da ba\u015fkas\u0131na transfer edemez. Y\u00fcce Allah (cc), hem i\u015flenen su\u00e7un g\u00fcnah\u0131n\u0131n ba\u015fkalar\u0131na y\u00fcklenemeyece\u011fini, hem de yap\u0131lan bir iyilik ve hayr\u0131n sevab\u0131n\u0131n ba\u015fkalar\u0131na transfer edilemeyece\u011fini bildirmektedir.<\/p>\n

\u201c\u00d6yle bir g\u00fcnden sak\u0131n\u0131n ki, kimse kimsenin cezas\u0131n\u0131 \u00e7ekmez, kimseden fidye de kabul edilmez, hi\u00e7 kimseye \u015fefaat fayda vermez, bir taraftan da yard\u0131m g\u00f6rmezler.\u201d (Bakara, 123)<\/p>\n

Anne babaya da Hakk\u0131 anlatmak bir g\u00f6revdir<\/p>\n

Kur\u2019an, t\u00fcm insanl\u0131\u011f\u0131, Tevhidi esaslara \u00e7a\u011f\u0131rmak i\u00e7in g\u00f6nderilmi\u015ftir. Bu nedenle M\u00fc\u2019minler, insanlara bu Kur\u2019an\u2019\u0131 ula\u015ft\u0131rmadan \u00f6nce anne babalar\u0131na Hakk\u0131 anlatmaktan sorumludurlar. Y\u00fcce Allah (cc), Hz. Muhammed (as)\u2019a Kur\u2019an\u2019\u0131, babalar\u0131 uyar\u0131lmam\u0131\u015f bir topluma g\u00f6nderdi\u011fini bildirmi\u015f ve Hz. \u0130brahim (as)\u2019\u0131n, babas\u0131na tebli\u011fini \u00f6rnek vermi\u015ftir.<\/p>\n

\u201cBabalar\u0131 uyar\u0131lmam\u0131\u015f, bu y\u00fczden kendileri de gaflet i\u00e7inde kalm\u0131\u015f bir toplumu uyarman i\u00e7in (Kur\u2019an\u2019\u0131 verdik).\u201d (Yasin, 6)<\/p>\n

– \u201c(\u0130brahim,) babas\u0131na ve kavmine demi\u015fti ki: \u2018Sizin \u015fu kar\u015f\u0131s\u0131nda durup tapt\u0131\u011f\u0131n\u0131z heykeller nedir?\u2019<\/p>\n

– \u2018Babalar\u0131m\u0131z\u0131 onlara tapar bulduk\u2019 dediler.<\/p>\n

– \u2018Do\u011frusu siz de, babalar\u0131n\u0131z da a\u00e7\u0131k bir sap\u0131kl\u0131k i\u00e7ine d\u00fc\u015fm\u00fc\u015fs\u00fcn\u00fcz\u2019 dedi.<\/p>\n

– \u2018Sen bize ger\u00e7e\u011fi mi getirdin, yoksa \u015faka yapanlardan m\u0131s\u0131n?\u2019 dediler.<\/p>\n

– \u2018Hay\u0131r, Rabbiniz, g\u00f6klerin ve yerin Rabbidir ki, onlar\u0131 yaratm\u0131\u015ft\u0131r; ben de buna \u015fahitlik edenlerdenim.\u201d dedi.\u201d (Enbiya, 52-56)<\/p>\n

Ge\u00e7mi\u015f baba(ata)lar\u0131n durumundan ibret almak<\/p>\n

Ak\u0131ll\u0131 kimseler, elbette ki do\u011frunun y\u00fcce Allah\u2019\u0131n g\u00f6nderdi\u011fi ger\u00e7ekler oldu\u011funu, babalara uyman\u0131n, atalar\u0131n yolundan gitmenin, insan\u0131 kurtaramayaca\u011f\u0131n\u0131 bilir ve Kur\u2019ani ger\u00e7eklerden hareket eder.<\/p>\n

\u201cDerler ki: \u2018Senin \u015fan\u0131n y\u00fccedir, senden ba\u015fka veliler edinmek bize yara\u015fmaz, fakat sen onlar\u0131 ve atalar\u0131n\u0131 nimet verip ya\u015fatt\u0131n, (Seni) anmay\u0131 unuttular ve hel\u00e2ki hak eden bir topluluk oldular.\u201d (Furkan, 18)<\/p>\n

Ge\u00e7mi\u015f atalar, Rab\u2019lerinin kendilerine g\u00f6nderdi\u011fi ger\u00e7eklere iman etmedikleri, Rab\u2019lerini unuttuklar\u0131 i\u00e7in helak edildiklerini bilen M\u00fc\u2019minler, atalar\u0131na de\u011fil, Rab\u2019lerinden gelen Hakka tabi olurlar.<\/p>\n

Anne Hakk\u0131<\/p>\n

Can\u0131ndan bir par\u00e7ad\u0131r, her evlat annesinin,
\n
Ayr\u0131 ayr\u0131 \u00e7ilesi \u00e7ocuklar\u0131n hepsinin,
\n
Hepsinin \u00fczerinde s\u0131ms\u0131cak nefesinin
\n
P\u0131r\u0131lt\u0131lar\u0131 vard\u0131r \u015fefkatli sevgisinin,
\n
xxx
\n
Y\u00fcce Allah annenin hakk\u0131n\u0131 bir bir saym\u0131\u015f,
\n
Hassas olsunlar diye evlatlar\u0131 uyarm\u0131\u015f,
\n
M\u00fc\u2019min olan bir evlat Kur\u2019an\u2019dan \u00f6\u011f\u00fct alm\u0131\u015f,
\n
Y\u00fcce Allah da ona, cenneti ba\u011f\u0131\u015flam\u0131\u015f.<\/p>\n

Baba Hakk\u0131
\n
xxx
\n
Hi\u00e7bir \u015fey dolduramaz bir baban\u0131n yerini,
\n
Evlat, sa\u011fken bilmeli baban\u0131n de\u011ferini,
\n
Her zaman tutmal\u0131d\u0131r \u00f6p\u00fclesi elini,
\n
Hi\u00e7bir evlat baban\u0131n k\u0131rmamal\u0131 kalbini,
\n
xxx
\n
Kur\u2019an\u2019\u0131 bilen evlat babas\u0131na \u00e7ektirmez,
\n
De\u011fil hakaret etmek ona \u201c\u00d6f\u201d bile demez,
\n
Baba hakk\u0131 a\u011f\u0131rd\u0131r hi\u00e7bir zaman \u00f6denmez,
\n
Baba \u00f6l\u00fcp giderse bir daha geri d\u00f6nmez.
\n
xxx
\n
Babaya kar\u015f\u0131 gelmek y\u00fcce Allah\u2019a isyan,
\n
Babaya isyan etmez ayetleri okuyan,
\n
Ger\u00e7ekten insan olan Hakk\u0131n emrini duyan,
\n
Kendini kaybetmeyen insanl\u0131ktan \u00e7\u0131kmayan!
\n
xxx
\n<\/p>\n

 <\/p>\n

Kurani M\u00fccahede: 2015-02-02<\/p>\n

 
\n